Natuurlijk voorkomen
De mammoetboom komt van nature voor in een klein, dun gebied van ongeveer 300 km lang op de westelijke hellingen van het Sierra Nevada gebergte in Californië, VS. Hij groeit op relatief grote hoogtes van ongeveer 900 tot 2440 meter en komt in slechts een klein aantal niet verbonden bosjes tot bossen voor, die samen een totale oppervlakte van om en bij de 14 400 hectare hebben.
In het noordelijke deel van zijn verspreidingsgebied zijn er slechts acht afzonderlijke bossen, waaronder drie in Yosemite National Park.
Het zwaartepunt van hun voorkomen vinden we tussen de Kings River en Deer Creek Grove in het zuiden, met de meeste bossen in Sequoia & Kings Canyon National Park en Giant Sequoia National Monument. De bossen variëren in grootte van wouden van 1000 hectare met duizenden mammoetbomen tot kleine bosjes met slechts zes levende exemplaren.
Vele bomen zijn omgezaagd sinds de ontdekking van de bossen. Om de weinige resterende wouden te bewaren, zijn de meeste nu opgenomen in het Nationale Park-systeem van de Verenigde Staten of het State Park-systeem van de staat Californië zelf. Daar mogen ze uiteraard niet omgezaagd worden maar ook buiten de parken is het omhakken van mammoetbomen bij wet verboden.
Nationale parken
Een groot deel van de mammoetboomwouden ligt nogal afgelegen en wordt enkel bezocht door trekkers. Een aantal van de grootste mammoetbomen, zoals "Stagg" en de "Ishi Giant", krijgen slechts heel sporadisch bezoek, terwijl een aantal andere, zoals "General Sherman", allicht honderdduizenden bezoekers per jaar krijgen.
Nationale parken, 'state parks' en 'national monuments' waar de mammoetbomen (giant sequoias, Sierra redwoods, giant redwoods of big trees, Sequoiadendron giganteum) kunnen bezocht worden, zijn:
Sequoia & Kings Canyon National Park waar het hooggelegen Giant Forest 's zomers een echte toeristische trekpleister is. In de winter zijn de mammoetboombossen doorgaans erg moeilijk tot niet bereikbaar wegens de sneeuwval.
Beroemde reuzen die er te vinden zijn, zijn onder andere "General Sherman", "Washington", "General Grant", "President" en "Lincoln". "General Sherman" is de meest volumineuze boom ter wereld.
Op bovenstaande foto's is links "General Sherman" te zien, centraal "General Grant" en rechts de stambasis van "The President".
Tot 2003 was de weinig bezochte "Washington" één van de grootste en mooiste mammoetbomen. In de herfst van dat jaar veroorzaakte een blikseminslag echter een brand in de top van de boom, die dagenlang woekerde vooraleer boswachters het opmerkten. De boom was hierdoor zodanig verzwakt dat de boom tijdens een winterstorm in 2005 afbrak: de eens 77 m hoge boom is nu slechts 31 m hoog meer. De boom is echter niet dood hoewel het moeilijk te zeggen is hoelang de sterk verzwakte boom nog in leven zal blijven.
"Washington" wordt ook aanzien als één van de oudste gekende, nog levende mammoetbomen. Onderzoek uit 2002 heeft zijn leeftijd op 2850 (+/- 300) jaar bepaald.
Op bovenstaande foto zie je een natuurlijk mammoetboombos (Crescent Meadow in Sequoia National Park). Het verschil in vorm tussen de oude en de jonge bomen is goed zichtbaar.
- Website Sequoia & Kings Canyon National Park
- Op de videosite YouTube kan je ook een kort filmpje bekijken van General Grant. Let op de persoon beneden die eventjes in beeld komt.
Yosemite wordt 's zomers wellicht nog meer door toeristen bezocht dan Sequoia & Kings Canyon National Park. De meeste geraken echter niet verder dan Yosemite Valley, waarvan bovenstaande foto's met de karakteristieke rotsen enige sfeerbeelden geven. Het gletsjerlandschap heeft bovendien een erg interessante geologische achtergrond, maar ik ga braaf zijn en er niet verder over uitweiden.
Er zijn drie mammoetboomlocaties in het park (Tuolumne, Merced en Mariposa Grove), waarvan Mariposa de grootste en meest bezochte is.
In Mariposa Grove bevindt zich de wereldberoemde Wawona "Tunnel" Tree. In 1881 werd een tunnel door deze boom gemaakt waar je met de koets, en later met de auto, kon doorrijden.
Dit is blijkbaar iets dat erg tot de verbeelding spreekt: dit is bijna altijd één van de eerste weetjes over mammoetbomen of sequoia's waar men iets van leest of hoort.
Wat men echter vaak niet weet, is dat de boom de ingreep niet overleefde: in 1969 stierf de boom op ongeveer 2100-jarige leeftijd ten gevolge van het aanleggen van de tunnel. De boom werd neergehaald en er werd geen nieuwe 'tunnel tree' gemaakt, zodat foto's zoals deze voorgoed verleden tijd zijn.
Site Yosemite National Park
Een andere bekende mammoetboom in Mariposa Grove is de grillig vertakte "Grizzly Giant", de grootste mammoetboom van Yosemite. Toch staat deze boom slechts 27e op de lijst met volumineuze mammoetbomen en wordt hij ook in omtrek door een tien- à twintigtal mammoetbomen voorafgegaan.
Op de foto rechts (uit 1903) is onder andere president Theodore Roosevelt en botanicus John Muir bij deze boom te zien. De foto links toont hoe een groot mannelijk muildierhert (Odocoileus hemionus) honderd jaar later uitrust aan de voet van de Grizzly Giant.
Sequoia National Forest en Giant Sequoia National Monument
Dit zijn de omliggende wouden van het Sequoia National Park die ook opgenomen zijn in het natuurbeschermingssysteem van de Verenigde Staten. Hier zijn de meest uitgestrekte en minst bezochte mammoetboombossen te vinden.
Omdat in de 19de eeuw de houthakkers het oorspronkelijke woud zijn te lijf gegaan, vinden we in bepaalde delen ervan slechts vrij jonge bomen van 100 jaar of minder.
Op de foto rechts krijgen we een beeld uit de Long Meadow Grove. Let op de typische kegelvorm van jonge mammoetboom rechts en de totaal andere vorm van de eeuwenoude mammoetbomen links. De kleine dennen onderaan behoren tot de soort Pinus ponderosa.
Meer over de flora in de mammoetboombossen...
Eén van de valleien die in de 19e eeuw volledig verwoest werden door houthakkers, is het zogenaamde Converse Basin.
De grootste boom werd omwille van zijn afmetingen gespaard door Frank Boole, de directeur van het houtzaagbedrijf en werd de Boole Tree genoemd.
Op de oude foto links zijn de houthakkers te zien, samen met de "Boole Tree". De foto rechts toont de alleen overgebleven boom.
Op enkele ontoegankelijke exemplaren na is deze boom de enige resterende oude mammoetboom in de vallei.
Momenteel laat men de natuur in de vallei weer de vrije loop zodat deze boom momenteel nog uitsteekt tussen een groot aantal snel groeiende honderdjarigen. Op de foto centraal boven kan je de stambasis van de Boole Tree zien zoals die er tegenwoordig uitziet. In het Converse Basin zijn overal nog sporen terug te vinden van de 19e en begin 20e eeuwse kaalslag: overal staan gigantische restanten van stammen en liggen grote brokstukken op de grond. Mammoetbomen brachten namelijk namelijks hout op: door de matige kwaliteit van het hout en de afmetingen van de eeuwenoude bomen versplinterden ze nogal vaak wanneer ze neergehaald werden.
Website van het Giant Sequoia National Monument en het Sequoia National Forest.
Een fotoreeks van de mammoetboombossen in het Sequoia State Forest.
Calaveras Big Trees State Park South Calaveras Grove (groot) en North Calaveras Grove (klein)
Dit staatspark is één van de meest bezochte van alle sequoiabossen, vooral dankzij een relatief gemakkelijke toegang. De zogenaamd eerst ontdekte mammoetboom (1852), "The discovery tree", bevindt zich in de North Calaveras Grove, althans hetgeen er van overblijft: de boom werd slechts een jaar later, in 1853, geveld.
Op de foto links kan je het restant van de "Discovery Tree" zien. De foto rechts toont een zicht in het Calaveras Big Tree State Park.
Meer over de "Discovery Tree"...
Site Calaveras State Park
Sierra National Forest Nelder Grove en McKinley Grove
Een goed overzicht van alle "sequoia groves".
Zelf bezoeken?
Flora van de sequoiawouden
Overige naaldbomen die men er kan terugvinden, zijn:
- Pinus lambertiana
- Jeffreyden Pinus jeffreyi
- Gele den Pinus ponderosa
- Douglasspar Pseudotsuga menziesii
- Wierookceder Calocedrus decurrens
Er groeien ook struiken als Castanopsis sempervirens en de Amerikaanse sering Ceanothus cordulatus.