Gweld cod am Y Celtiaid

===Llywodraeth===
[[Delwedd:Gaul, 1st century BC.gif|bawd|dde|Llwythau Celtaidd Gâl yn y ganrif 1af CCC]]

Ni fu erioed, hyd y gwyddir, unrhyw fath ar ymerodraeth Geltaidd. Yn hytrach, roedd cryn nifer o unedau a elwir yn draddodiadol yn "llwythau", er bod rhai o'r rhain yn fwy datblygedig na'r diffiniad arferol o "lwyth", ac yn hytrach yn wladwriaethau. Daw'r manylion am y llwythau hyn o nifer o ffynonellau, yn arbennig ''De bello Gallico'' Iŵl Cesar yn y [[Y ganrif 1af CC|ganrif 1af CC]], ac yn ddiweddarach ''Geographia'' [[Ptolemi]], sy'n enwi llawer o lwythau a'u prif ddinasoedd.

Ymhlith llwythau pwysicaf canolbarth Gâl, roedd yr [[Arverni]], y [[Carnutes]], yr [[Aedui]] a'r [[Allobroges]]. Yng ngogledd-ddwyrain Gâl, roedd nifer o lwythau a elwid y [[Belgae]], oedd efallai o darddiad Almaenaidd yn wreiddiol, yn cynnwys y [[Treveri]] a'r [[Nervii]]. Ceid rhai llwythau Belgaidd yn ne-ddwyrain [[Lloegr]] hefyd; ymddengys eu bod wedi mudo yno ychydig cyn ymweliad cyntaf Iŵl Cesar â'r ynys. Gweler [[Rhestr o lwythau Celtaidd]] am restr gyflawn.

Rheolid y rhan fwyaf o'r llwythau hyn gan [[Brenin|frenhinoedd]]. Roedd gan ambell lwyth, megis yr [[Eburones]] ddau frenin <ref>James ''Exploring the world of the Celts'' tud. 118</ref>; efallai rhag ofn i un fynd yn rhy bwerus, megis dau frenin [[Sparta]]. Ymysg yr [[Aedui]], yr [[Helvetii]] a rhai pobloedd eraill, roedd ynadon etholedig wedi cymryd lle'r brenin erbyn cyfnod Cesar. Gelwid prif ynad yr Aedui yn ''Vergobret'', ac etholid ef am gyfnod o flwyddyn.<ref name="ReferenceB">James, ''Exploring the world of the Celts'' tud. 120</ref>

O dan y brenhinoedd roedd yr uchelwyr; dywed Cesar fod pawb o bwys ymysg y Celtiaid yn perthyn un ai i'r uchelwyr (''equites'') neu'r [[Derwydd]]on. Roedd gan nifer o lwythau [[senedd]] yng nghyfnod Cesar; er enghraifft roedd gan y [[Nervii]] senedd o 300<ref name="ReferenceB"/>. Ychydig o rym oedd gan y bobl gyffredin; gallent ddod yn ddilynwyr uchelwyr a chael eu hamddiffyn ganddo yn gyfnewid am eu teyrngarwch.