Videz la fonto/fonti por Asuncion

== Historio ==
Asuncion esas un ek la maxim anciena urbi de [[Sud-Amerika]]. En [[1537]], [[Hispania|Hispana]] exploreri konstruktis fuorto hike lor la Festo di Asunciono (ye la [[15ma di agosto]]), e baptis ol kun la plena nomo ''Nuestra Señora de la Asunción'' (Nia Damo dil Asunciono).

Asunción divenis konocata kom "la matro di la urbi", pro ke dum la konquesto di Amerika multa expedicioni departis de ol por fondar nova urbi en la kolonii Hispana, exemple [[Buenos Aires]] (rifondita en 1580), [[Córdoba, Arjentinia|Córdoba]], [[Santa Fe de la Vera Cruz|Santa Fe]] e [[Santa Cruz de la Sierra]].

Kande [[Buenos Aires]] destruktesis dal indijeni en [[1541]] Hispani fugis ad Asunción, e l'urbo divenis chef-urbo di vasta koloniala provinco, inkluzite tota la nuna Paraguayana teritorio, parti di la nuna [[Arjentinia]] e kelka regioni qui nun apartenas a [[Brazilia]]. Pos [[1603]], Hispana misioneri komencis evangeliizar indijeni en lua linguo: [[Guarani-linguo|Guarani]].

=== Revolti kontre Hispana dominaco ===
[[Arkivo:Page-AsuncionCabildo-1854.jpg|thumb|320px|left|''Cabildo'' (lokal administreyo) di Asunción, en 1854.]]
En [[1731]] eventis l'unesma rebeleso kontre Hispana dominaco, konocata en Hispana kom ''Revolta de los Comuneros'', pos l'ocido dil judiciisto José de Antequera y Castro. Antequera sendesis ad Asunción en 1721 por investigar akuzaji kontre lora guberniestro Diego de los Reyes Balmaseda, e konkluzis ke l'akuzaji esis vera e decidis arestar Reyes Balmaseda. Pose Antequera divenis guberniestro di Paraguay suportita da la municipala konsilistaro (''cabildo''). Antequera anke akuzis la [[jezuito|jezuiti]] por diversa krimini, ekpulsis li ed sklavigis l'indijeni qui vivis en komoni kreita dal jezuiti. La habitantaro di Asunción suportis ta decidi, ma lora vicerejulo Diego Morcillo ne aceptis l'agadi di Antequera ed imperis la retrosendo di Reyes a povo. La sucedinto di Morcillo, markezo di Castelfuerte, decidis atakar Antequera. Quankam komence Antequera vinkis la trupi de Castelfuerte, ilu decidis renuncar en 1725 e fugar. Kin yari pose, Antequera kaptesis ed ocidesis.

La sucedinto di Antequera kom guberniestro, Martín de Barua, judikesis amiko di la koloniisti ed enemiko di la jezuiti. Kande Barúa remplasesis da Ignacio de Soroeta - judikita kom amiko di la jezuiti ed enemiko di la koloniisti - la habitanti di Asunción ne aceptis to. Fernando de Mómpox y Zayas, amiko di Antequera, deklaris a la habitantaro ke la povo dil populo - ''el común'' - esis plu granda kam la povo dil guberniestro, e mem plu granda kam la povo dil rejo. Pos kelka incidenti dum la sequanta yari, [[Bruno Mauricio de Zabala]], lor la guberniestro di Buenos Aires, supresis la revolto.

Pos ke l'informi pri la revoko dil rejulo [[Fernando la 7ma di Hispania]] da Napoleonala trupi arivis en Amerika, e pos ke komencis la procedo qua rezultis la nedependo di nuna Arjentinia, dum la nokto di la [[14ma di mayo|14ma]] til la [[15ma di mayo]] [[1811]], lora kapitano [[Pedro Juan Caballero García]] komandis sucesoza revolto kontre Hispana administrado. Paraguay fine deklaris su nedependanta de Hispania, e Asunción divenis chef-urbo di la lando.

=== Nedependanta Paraguay ===
Dum la diktatoreso di [[José Gaspar Rodríguez de Francia]] en Paraguay, qua duris til 1840, granda parto dil centro di Asunción demolisesis por rikonstruktesar segun projeto. Pos la [[Milito di Paraguay]] Asunción okupesis da [[Brazilia]]na trupi de 1869 til 1876, e l'urbo itere rikonstruktesis.

Dum la fino dil [[19ma yarcento|19ma]] e komenco dil [[20ma yarcento]] multa enmigranti de [[Europa]] e de [[Otoman imperio]] komencis arivar en Asunción. L'urbo itere komencis nova periodo di prospereso. De [[1932]] til [[1935]] Paraguay militis kontre [[Bolivia]] en la [[milito dil Chaco]], e Asunción divenis loko por sokurso di la vunditi dil milito.

Til la komenco dil [[yari 1980a]], Asunción esis l'unika urbo di Paraguay kun plu kam 100 mil habitanti. En marto 1991 signatesis ibe la pakto inter Paraguay, [[Brazilia]], [[Arjentinia]] ed [[Uruguay]] qua originis [[Mercosur]]. Asuncion duris kreskar e formacis metropolala regiono kun vicina urbi, konocata kom "Granda Asunción", kun plu kam 2 milion habitanti, cirkume 1/3 del habitantaro di la lando.

En mayo 2000, Paraguayana Kongreso atakesis per tanki, dum falinta [[stato-stroko]]. Lora prezidanto [[Luis Ángel González Macchi]] dekretis ecepto-stando en tota la lando. En agosto 2004 eventis la maxim granda tragedio de la lando pos la [[milito di Paraguay]]: incendio en supermerkato de la grupo ''Ycua Bolaños'' efektigis plu kam 300 morti e centi di plusa homi vundita<ref>{{Extera ligilo|titulo=Se cumplen 14 años del trágico incendio en el Ycuá Bolaños|url=https://www.hoy.com.py/nacionales/se-cumplen-14-anos-del-tragico-incendio-en-el-ykua-bolanos|vidita ye= 21ma di junio 2019|editero=Diario HOY}}</ref>.