Bekiek brón van Valkebergs

==Valkebergs en umsjtreke==
''''t Valkebergs''' vèlt oetein in twiè (versies) van zien dialek, informeel waal '''boete de paorts''' en '''binne de poorts''' geneump. 't Boete de paorts haet <!--in sommige fonologische umgevinge--> ''ao'' veur ''oo'' (paort - poort), ''ae'' veur ''ee'' (paerd - peerd), ''i'' veur ''ie'' (ich - iech), ''u'' veur ''uu'' (luppe - luuppe). Dat boete de paorts besjleit 'n groater gebeed es [[Valkeberg (plaats)|Valkeberg]] zelf en ies ouch van toepassing op 't dialek wat ze in [[Vild|Vilt]], [[Berg (Valkeberg)|Berg]]. [[Sub]], [[Brokem]], [[Geulem]] en [[Houtem (Valkeberg)|Houtem]] kalle. 't Dialek van dees dörper versjilt neet ech  hièl väöl vanein. Ouch 't plat van [[Sjin op Geul]], 't [[Sjins]] en van [[Hölsberg]] 't [[Hölsbergs]], liekent op 't Valkebergs, meh dit is al get oasteliker van karakter, zoawie ónder miè dudelik weurt oet 't veurkómme van ''d'r'' veur 't mannelik inkelvoud, 't laote valle van de ''s'' bie bv maed(s)je, paed(s)je, leed(s)je en r-deletie bie weurd die eindige op d, s en t (woorsj-woosj; bruèdsje-bruèdje; andersjum-angesjóm; heiversj-heivesj) 

De taal, die gesjproke weurt in de [[dörp]]er, [[gehuch]]te en hun [[buurtsjap]]pe rónd 't sjtedsje (centrum) Valkeberg, dus: op [[Vild]], op [[Sub]], op [[Berg (Valkeberg)|Berg]], in [[Brokem]], in [[Houtem (Valkeberg)|Houtem]], in [[Geulem]] en [[Hölsberg]] liekent hièl väöl op 't Boete de Paorts. Mèt dit versjil: in die gehuchte gebruke ze in plaats van de opvallende '''ie''', '''oe''', '''oo''' en '''uu''' van 't Valkebergs, 'n '''i''', '''ó''', en de '''u'''. Veurbeelde (Valkebergs-''umsjtreke''): 
kies-''kis''; versjriekelik-''versjrikkelik'', iech-''ich'', diech-''dich'', miech-''mich'', ziech-''zich'', ziete-''zitte'', bies-''bis'', diet-''dit'', sjplietsing-''sjplitsing'', geziech-''gezich'', sjriek-''sjrik'', ies-''is'', nieks-''niks'', miedig-''middig'', wiesele-''wissele'' enz. sjtoep/sjtuupke-''sjtóp/sjtupke''; poep/puupke-''póp/pupke'', knoep/knuupke-''knóp/knupke'', bloom/bleumke-''blóm/blumke'', óndersjte-''undersjte'';  luup-lup (lip); zuuster-''zuster'', puzel-''puzzel'', truuk-''truk'', ruupsj-''rupsj'',  Suub-''Sub''.