+++ to secure your transactions use the Bitcoin Mixer Service +++

 

We need Your Support. Make a Donation now! or Buy Me A Coffee

Gaan na inhoud

Johan Heyns

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
Weergawe deur Anrie (besprekings | bydraes) op 12:36, 17 Junie 2009 (Wysigings deur Wordscape teruggerol na laaste weergawe deur 41.247.241.240)
Johan Adam Heyns
Gebore27 Mei 1928
Tweeling
Sterf5 November 1994
TitelProf. Dr.

Johan Adam Heyns (27 Mei 1928 – 5 November 1994), was 'n invloedryke Afrikaner Calvinistiese teoloog en moderator van die algemene sinode van die Nederduits Gereformeerde Kerk (NGK). Hy is vermoor by sy huis in Waterkloofrif, Pretoria. Alhoewel sy moord nooit amptelik opgelos is nie, word dit algemeen aanvaar[1] dat dit direk verwant was tot sy kritiek ten opsigte van apartheid en sy liberale teologiese denke wat daartoe gelei het dat hy die pro-gay tesis van Dr. Hendrik Pretorius aanvaar het, wat weer tot groot onmin binne die kerk gelei het. [2] Nelson Mandela het aan hom hulde gebring as 'n martelaar vir sy land[3] en 'n kryger vir vrede.[4]

Vroeë lewe

Johan Adam Heyns is gebore op die plaas Bloemkraal te Tweeling in die Oranje Vrystaat, Suid-Afrika.

Sy vader, Flip Heyns, wou gehad het dat hy 'n sendeling word, maar weens finansiële redes kon hy nie en het eerder 'n boer geword. Sy moeder, Maria Beukes, is met die Tweede Vryheidsoorlog as krygsgevangene verban en oorsee gestuur na Saint Helena. Haar huwelik met Flip Heyns was haar tweede huwelik. Aangesien haar eerste huwelik geen kinders opgelewer het nie, het Maria aan God 'n belofte gemaak dat, as sy met 'n seun geseën word, sy hom sal grootmaak vir diens aan God. Alhoewel sy nooit aan Heyns enigiets oor die belofte vermeld het tot ná sy legitimasie as predikant nie, het hy later in sy lewe toegegee dat sy moeder 'n belangrike rol gespeel het in sy keuse om 'n geestelike te word. [5]

Om 'n Afrikaner te wees was iets wat Heyns na aan die hart gelê het sedert sy skooldae. Sy toetrede tot die politiek het vroeg reeds begin en hy het 'n leier van 'n jeuggroep in die Ossewabrandwag geword toe hy op laerskool was. (Tydens vakansies het hy vergaderinge gehou en toesprake gelewer – 'n aktiwiteit wat deur die hoofmeester gestaak is.) Alhoewel sy vader die leier van die plaaslike Nasionale Party was en Johan 'n belangstelling in politiek gehad het, het hy egter nooit by die heersende party aangesluit nie. Alhoewel hy 'n sterk pro-nasionale standpunt gehuldig het, was sy sieninge getemper deur sy vermoë om 'n unieke kritiese perspektief te handhaaf – 'n eienskap wat later 'n kenmerk van sy werk sou word. [6]

Sy familie het tydens sy hoërskooljare na Potchefstroom verhuis en 'n losieshuis aldaar bedryf. Sy liefde vir die Bybel en sy geloof in God het verskeie teologiestudente, wat tuisgegaan het aan die Heyns-woning, opgeval. Op skool was Heyns 'n gemiddelde student, en het weinig belangstelling in die ter sake onderwerp getoon. Hy het egter 'n aanleg getoon vir debat en onafhanklike denke rakende komplekse aangeleenthede – na een sodanige bespreking (rakende Darwin se evolusieteorie) het een teologiestudent aan Heyns se ouers opgemerk dat Heyns besig was om sy sinne te verloor.[7]

Hoër onderwys

Johan Heyns het sy voorgraadse studies voltooi aan die Potchefstroomse Universiteit, voorheen bekend as die Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys]], waar hy ʼn lewenslange vriendskap gesmee het met Hendrik G. Stoker, die Suid-Afrikaanse Calvinistiese denker en sentrale verdediger van die Filosofie van die Kosmonomiese Idee.[8] Stoker se idees het 'n beslissende invloed gehad op die res van sy akademiese loopbaan.[9]

Heyns het sy opleiding as predikant aan die Universiteit van Pretoria voltooi en besluit om sy doktorale studies voort te sit aan die Vrye Universiteit. Hy behaal sy PhD onder supervisie van G. C. Berkouwer in 1953 met 'n tesis getiteld Die Grondstruktuur van die Modalistiese Triniteitsbeskouing.

In 1961 behaal hy 'n tweede PhD (in filosofie) onder die toesig van Stoker. Sy tesis was getiteld Die Teologiese Antropologie van Karl Barth vanuit Wysgerig-Antropologiese Oriëntering.[10]

Beroep

In 1954, na voltooiing van sy teologiese studies in Amsterdam, is Heyns geordineer as leraar en het hy as predikant gedien aan by die Ysterplaat gemeente van die NGK. Aan die einde van 1960 het hy oorgegaan na Rondebosch waar verskeie Afrikaner politici onder sy skape getel het (onder andere Hendrik Verwoerd, John Vorster, en PW Botha).

Heyns se akademiese loopbaan het begin toe hy in 1966 as dosent in dogmatiek aangestel is aan die Universiteit van Stellenbosch. In 1971 het hy A.B. Du Preez as professor opgevolg aan die Universiteit van Pretoria waar hy gestasioneer was tot en met sy aftrede in 1993.

Tydens sy diens as professor aan die NGK vir bykans 20 jaar, het hy ongelooflike invloed uitgeoefen op die kerk. Hy sal onthou word vir ʼn lang lys publikasies [11] asook die verskeie posisies wat hy beklee het tydens sy lewe. Dit het daartoe bygedra dat hy erken word as een van die belangrikste teoloë in die NGK. [12]

Siening van apartheid en seksuele etiek

In die 1980’s en 1990’s het Heyns ʼn sentrale figuur geword in die stryd om verandering van die NGK se siening van Apartheid, wat gelei het tot die kerk se teoretiese verwerping van die siening. [13] In 1982 het Heyns openlik die siening dat Apartheid die wil van God is verwerp, en het ʼn beroering veroorsaak tydens die sinode van daardie jaar deur openlik veelrassige huwelike voor te staan. Vir langer as ʼn jaar is hy uitgesluit uit die hiërargie van die kerk, maar herverskyn in 1986 toe hy verkies is as moderator – die hoogste posisie in die kerk. Hy het onmiddellik begin om die kerk te oortuig dat Apartheid nie Bybels gefundeerd kan word nie.

Volgende op die NGK Sinode van 1986 het tien-duisende kerklidmate en gemeentes weggebreek om die Afrikaanse Protestantse Kerk te vorm. [14] In September 1989, ʼn tydstip waarop die regering voor die voet alle vreedsame protesoptogte onderdruk het, het NGK onderhandelinge, gelei deur Heyns, die regering daartoe oortuig om vreedsame optogte toe te laat. [15] Dit was die eerste beweging in die rigting van vreedsame konfrontasie weg van die gewapende stryd benadering.

Kenmerkend van die winde van verandering binne die NGK ten tye van Heyns se prominente invloed binne die kerk, staan ook Heyns se aanvaarding in 1998 van die pro-gay tesis van Hendrik Pretorius getiteld “Homoseksualiteit in Konteks” vir die graad Baccalaureus Divinitatis. “Die graad is aan prop. Pretorius toegeken nadat hy vasgestel het die inhoud van die skripsie Bybels verantwoordbaar was, sê die moderator van die NG Kerk, prof. Johan Heyns.[16]. Dit was in lyn met die Gereformeerde Kerken in Nederland [17]se teologiese siening oor die aanvaarding van gays en huwelike tussen persone van dieselfde geslag. Alhoewel die grootste meerderheid tesisse stof vergader op die boekrakke van universiteite, sou hierdie tesis Heyns opnuut in die openbare en kerklike spervuur plaas toe Hendrik Pretorius die tesis as boek gepubliseer het in 1990 getiteld “Om gay te wees: straf of seën?”[18]. Hierdie etiese vraagstuk, naas die Apartheidsvraagstuk, sou dit self in die media uitwoed onder die gramskap van kerklidmate wat van Heyns wou weet hoe die aanvaarding van die tesis “rym met die kerk se amptelike standpunt wat homofilie afwys”.[19]

In 1990 het die NGK, by monde van Heyns, Apartheid as ʼn sonde verklaar. Sy teologiese bydraes het ʼn groot invloed gehad op die verandering van die Afrikaner regering. [14]

Moord

Op Saterdag aand, November 5, 1994, het Heyns kaart gespeel met sy vrou en drie kleinkinders (toe onderskeidelik 2, 8 en 11 jaar oud) in hulle huis in Pretoria. Hy is op slag gedood toe ʼn onbekende aanvaller, wat ʼn .303 kaliber geweer gebruik het, hom met ʼn enkele skoot deur ʼn oop venster doodgeskied het. Die koeël het sy nek binnegedring en sy kop naby sy oë verlaat en ʼn gat gelaat so groot se ʼn mens se vuis. [20]

Alhoewel die polisie nie wou spekuleer oor ʼn moontlike motief nie, was baie daarvan oortuig dat hy deur ekstremiste vermoor is. [4] Kort na die aanval het ʼn sekretaresse van Die Burger, ʼn Afrikaanse koerant, dreigemente ontvang dat drie ander Afrikaanssprekende kabinetministers volgende aan die beurt is. Die persoon het aan die sekretaresse gesê dat hy reeds alles verloor het weens regstellende aksie: “Ons behoort...ek behoort aan geen organisasie nie. En dit sal nie die laaste een wees nie.” Soortgelyke dreigemente het gevolg wat daarop gedui het dat Madiba ook ʼn teiken was. [20]

Motiewe

Drie teorië word algemeen aanvaar oor motiewe wat ʼn bydrae kon gespeel het in Heyns se teregstelling:

  • Heyns se politieke standpunt oor Apartheid wat gelei het tot die skeuring met en stigting van die Afrikaanse Protestantse Kerk en die verklaring van Apartheid as sonde;
  • Heyns se etiese standpunt oor homoseksualiteit wat gelei het tot die media polemiek met Dr. Hendrik Pretorius tussen 1990 en 1993, en wat direk gelei het tot Pretorius se verklaring van die kerk se leer oor homoseksualiteit as ʼn sonde. Die polemiek is op die spits gedryf toe Pretorius op Vrydag, Junie 7, 1991, sy Twintig Stellings aan die deur van die kapel van die Universiteit van Pretoria vasgekap het, bekend as die “Kerk van Saint Alfons Maria de Liguori”, na analogie van Saint Alfons, die stigter van die orde van Ligourniane, of Bevryders, wat as heilige verklaar is 1839. Hy het dit gedoen na analogie van Martin Luther. Die eise om politiese en teologiese hervorming was gerig aan die adres van beide die kerk en staat.[21] Die Reformasie van die Gay Bevrydingsteologie was ʼn Christelike hervormingsbeweging in Suid-Afrika wat op daardie dag begin het.
  • ’n Kombinasie van die twee faktore wat as uitverkoping van Afrikaner politieke en etiese waardes beleef is deur sommiges.

Heyns se moordenaar het min leidrade gelaat, en geen arrestasies is nog gemaak nie.

Verwysings

Hierdie artikel (of gedeeltes daarvan) is vertaal vanaf 'n weergawe van die Engelse Wikipedia-artikel "Johan Heyns"
  1. ↑ Monitoring The Transition To Democracy In South Africa, deur die United Nations Commission on Human Rights, Januarie 16, 1995 - paragraaf 78
  2. ↑ Michael Shafto , The Sunday Star, August 19, 1990 [1] "Hendrik Pretorius has truly set the cat among some very disapproving pigeons in the Ned Geref Church, with the publication of a book, Om gay te wees: straf of seën? (To be Gay: Punishment or Blessing?). And by coming out of the closet this week, he has filled NGK traditionalists with fear and alarm."
  3. ↑ Address by President Nelson Mandela to the Constitutional Assembly, Kaapstad, Mei 8, 1996
  4. ↑ 4,0 4,1 Anti-Apartheid Minister Shot Dead in Pretoria, The New York Times, November 7, 1994
  5. ↑ JA Heyns en die Nederduitse Gereformeerde Kerk en Apartheid PhD tesis deur Henry Hofmeyr Williams, bladsy 1
  6. ↑ JA Heyns en die Nederduitse Gereformeerde Kerk en Apartheid PhD tesis deur Henry Hofmeyr Williams, bladsy 3
  7. ↑ JA Heyns en die Nederduitse Gereformeerde Kerk en Apartheid PhD tesis deur Henry Hofmeyr Williams, bladsye 4-6
  8. ↑ Theological Development In the Dutch Reformed Church in South Africa, deur S.A. Strauss. Gepubliseer in die Teologiese Forum van die Gereformeerde Ekumeniese Raad, Vol. XXIII, No. 4, December 1995
  9. ↑ Die Christen Afrikaner A Brief History of Calvinistic Afrikanerdom from 1652 - 1980 deur Ds. Prof. Dr. Francis Nigel Lee, bladsy 84
  10. ↑ JA Heyns en die Nederduitse Gereformeerde Kerk en Apartheid PhD tesis deur Henry Hofmeyr Williams, bladsy 75
  11. ↑ "Bibliografie: J.A. Heyns", deur R. Venter, 1988. Published in "'n Woord op sy Tyd", Wethmar & Vos (ed.) bladsye 238-245
  12. ↑ "Prof. dr. Johan Adam Heyns - anno sexagesimo", deur P.B. Van der Watt, 1988. Gepubliseer in "'n Woord op sy Tyd", Wethmar & Vos (ed.) bladsye 1-8
  13. ↑ Heyns was Strategies op Regte Tyd om N.G. Kerk te laat Beweeg, artikel in Bult, June 2006, bladsy 30.
  14. ↑ 14,0 14,1 Die Apartheid Bybel Hersien deur Prof. Bobby Loubser, Universiteit van Zoeloeland
  15. ↑ Artikel in The Natal Mercury, September 14, 1989
  16. ↑ Voorblad Artikel in Rapport, Augustus 12, 1990: Mariechen Waldner , bladsy 1
  17. ↑ GKN[2]
  18. ↑ Pretorius, Hendrik (1990). Om gay te wees: straf of seën?. Homofilos S.A. Publishers. ISBN 0620150912. {{cite book}}: Cite has empty unknown parameter: |coauthors= (hulp)
  19. ↑ Artikel in Rapport, Junie 9, 1991: Mariechen Waldner
  20. ↑ 20,0 20,1 1995 Dreigement: Madiba is Volgende, nuusartikel in Die Burger, Maart 16, 2004.
  21. ↑ Artikel in Rapport, Junie 9, 1991: Mariechen Waldner

Sien ook

Bronne

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Johan_Heyns&oldid=478568"

We need Your Support. Make a Donation now! or