Wys bron van Luxemburg (stad)

{| align="right" cellpadding="2" cellspacing="0" style="border:1px solid #88a; background:#CEDAF2; padding:5px; font-size: 85%; margin: 0 0 0.5em 1em; border-collapse:collapse;"
! align="center" colspan="2" style="color: #000000; background: #f7f8ff; padding: 4px; font-size:170%;" |
'''Luxemburg'''<br />
<small>Lëtzebuerg • Luxembourg</small><br />
[[Lêer:Luxemburg.jpg|280px]]
|- style="background: #CEDAF2; text-align:center;border-bottom:1px solid #999"
| '''Kaart'''
|style="border-left:1px solid #999"| '''Wapen'''
|- style="background:white"
|rowspan=6| [[Lêer:Map Luxembourg.PNG|100px|center]]
|- style="background: white"
|style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Blason ville lu Luxembourg-ville.svg|center|60px]]
|- style="background: #f7f8ff;border-top:1px solid #999; text-align:center;"
|style="border-left:1px solid #999"|
|- style="background: #CEDAF2; text-align:center;"
|style="border-left:1px solid #999;border-top:1px solid #999"| '''Vlag'''
|- style="background: white; border-top:1px solid #999;"
|style="border-left:1px solid #999"| [[Lêer:Flag of Luxembourg (city).svg|60px|center]]
|- style="background: #f7f8ff; border-top:1px solid #999; text-align:center;"
|style="border-left:1px solid #999"|
|-  style="border-top:1px solid #999;"
|&nbsp;'''Land'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[Lêer:Flag of Luxembourg.svg|20px]] [[Luxemburg]]
|-  style="border-top:1px solid #999;"
|&nbsp;'''Distrik / kanton'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Luxemburg
|-  style="border-top:1px solid #999;"
|&nbsp;'''Koördinate'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | {{Koördinate|49|36|N|6|8|O}}
|-  style="border-top:1px solid #999;"
|&nbsp;'''Stigting'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 963
|-  style="border-top:1px solid #999;"
|&nbsp;'''Stadstatus'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 1244 
|-  style="border-top:1px solid #999;"
|&nbsp;'''[[Oppervlakte]]:'''
| style="background: #f7f8ff" | &nbsp;
|-
| &nbsp;- Totaal
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 51,73 [[vierkante kilometer|vk km]]
|-
| &nbsp;'''Hoogte bo seevlak'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 232-408 m
|-  style="border-top:1px solid #999;"
|-  style="border-top:1px solid #999;"
|-
|&nbsp;'''Bevolking:'''
| style="background: #f7f8ff" | &nbsp;
|-
| &nbsp;- Totaal (1 Januarie 2013)
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 103&nbsp;641<ref>[http://www.statistiques.public.lu/stat/TableViewer/tableView.aspx?ReportId=397&IF_Language=fra&MainTheme=2&FldrName=1 ''Le portail des statistiques - Grand-Duché de Luxembourg'']</ref>
|-
| &nbsp;- Bevolkingsdigtheid 
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 2&nbsp;003,5/vk km
|-
| &nbsp;- Metropolitaanse gebied 
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | 142&nbsp;300
|-
|&nbsp;'''Tydsone'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +1 (MET)
|-  style="border-top:1px solid #999;"
| &nbsp;- [[Somertyd]]
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [[UTC]] +2
|-
|&nbsp;'''Burgemeester'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | Paul Helminger (DP) 
|-  style="border-top:1px solid #999;"
|&nbsp;'''Amptelike webwerf'''
| style="background: #f7f8ff; text-align:center;" | [http://www.luxembourg-ville.lu ''Luxembourg'']
|-  style="border-top:1px solid #999;"
|}
'''Luxemburg''' ([[Luxemburgs]]: '''Lëtzebuerg''', [[Frans]]: '''Luxembourg''', [[Duits]]: '''Luxemburg'''; in die plaaslike omgangstaal dikwels kortweg ''d'Stad'' genoem) is een van die 112 [[Luxemburg, land|Luxemburgse]] munisipaliteite (''gemengen''), een van die 12 Luxemburgse stede (''stied'') en die hoofstad van die gelyknamige Groothertogdom met 'n oppervlakte van 51,73 [[km²]] en 'n bevolking van 103&nbsp;641 (soos op 1 Januarie [[2013]]).

Vandag is Luxemburg die enigste stad in die munisipaliteit. Aan die begin van die jaar [[1900]] is die voormalige dorpe Eech, Hollerech en Dummeldeng by die stad Luxemburg ingelyf.

Luxemburg is die setel van 'n universiteit, Radio Tele Luxembourg en verskeie instellings van die [[Europese Unie]], insluitende die Europese Geregshof en die Europese Beleggingsbank. Die stad is ook 'n internasionale finansiële sentrum. 'n Aantal bekende banke het takke in die stadswyk Kirchberg. Luxemburg dien as 'n belastinghawe vir Europese burgers.

== Geskiedenis ==

In die Romeinse tydperk het twee konsulêre strate in die gebied van die huidige stad geloop. In [[963]] het graaf Siegfried 'n klein [[kasteel]], wat by die kruising van dié strate opgerig is, van die abdy Sint Maximinus in Trier verkry. Siegfried, 'n familielid van die konings van [[Frankryk]] en die Duitse keisers van die tyd, het hier op die sogenaamde "Bokkerots" sy burg laat oprig, wat die naam "Lucilinburhuc" (Klein Kasteel) gedra het.

Teen die einde van die [[11de eeu]] het die burg oor 'n woontoring beskk, en in [[1083]] het die grawe hulle eie klooster gestig, die Münsterabdy, wat ook die plaaslike skool en grafkelder van die Luxemburgse heersers gehuisves het. Rondom die burg het 'n mark en geleidelik die dorp Luxemburg ontstaan, wat in [[1244]] stadstatus verkry het.
[[Beeld:Luxemburg-Petrussetal-Viaduc.jpg|duimnael|links|Luxemburg: Die vallei van die Péitrussrivier]]
Tydens die heerskappy van [[Johan die Blinde]], omtrent [[1340]], is die stad met 'n groot ringmuur versterk, wat die bostad tot by die [[19de eeu]] van die omgewing geskei het.

Boergondiese troepe onder die bevel van [[Filips die Goeie]] het die stad in die jaar [[1443]] verower. Luxemburg het deel geword van die Boergondiese, later van die Spaanse en Oostenrykse Nederlande. Vanaf die [[16de eeu]] is die stad massief versterk en het vervolgens as die "Gibraltar van die Noorde" bekend gestaan. Boergondiërs, Spanjaarde, Franse, Oostenrykers en Pruise het herhaaldelik die vesting verower en dit as 'n bolwerk gebruik om vyandelike troepe af te weer. In die [[17de eeu]] is bogrondse skuilings tot 23 kilometer diep in die rots uitgebreek.

Op die Kongres van Wene in [[1815]] is Luxemburg tot 'n onafhanklike groothertogdom verklaar, waarby die Koning van [[Nederland]] gelyktydig as Groothertog van Luxemburg erken is. Die stad het eweneens as vesting van die Duitse Ryk gedien en 'n Pruisiese garnisoen gekry. Die Konferensie van Londen, wat in [[1867]] plaasgevind het, het bepaal dat Luxemburg neutraal moes wees, en Pruise was nou verplig om sy troepe te onttrek. Luxemburg se neutraliteit is tydens die [[Eerste Wêreldoorlog|Eerste]] en [[Tweede Wêreldoorlog]] nog twee keer deur Duitse troepe geskend. [[Verenigde State|Amerikaanse]] troepe het die stad in [[September]] [[1944]] bevry.
{{clear}}

== Besienswaardighede ==
[[Beeld:Luxembourg American Cemetery.jpg|duimnael|regs|250px|Die Amerikaanse militêre begraafplaas en monument in Luxemburg]]
* Die '''[[Katedraal van Luxemburg|katedraal Notre-Dame]]''' is 'n voorbeeld van die [[Gotiese argitektuur|laat-Gotiese argitektuur]]. Die bevolking vier die jaarlikse ''Octave'', 'n bedevaart ter ere van die Moeder Gods, wat ook as beskermvrou van die stad vereer word. In [[1994]] is die oorblyfsels van die versterking en die ou stadskern deur [[UNESCO]] tot [[wêrelderfenisgebied]] verklaar. Die kasematte staan in die somer oop vir besoekers.
* Die nuwe '''Philharmonie Luxemburg''' word op [[26 Junie]] [[2005]] ingewy. Die gebou van die argitek [[Christian de Portzamparc]], wat ook die [[Parys]]e [[Cité de la Musique]] ontwerp het, bied na gelang van die benodigde toneelgrootte sitplekke vir tussen 1&nbsp;200 en 1&nbsp;500 konsertgangers.
* Die '''Amerikaanse militêre begraafplaas en monument vir die gesneuweldes van die Tweede Wêreldoorlog''' lê binne die stadsgrense van Luxemburg. Hier lê 5&nbsp;076 soldate begrawe, waaronder ook generaal George S. Patton. 'n Monument herdenk 371 Amerikaanse soldate, waarvan die stoflike oorskot nooit gevind of geïdentifiseer is nie.

== Verwysings ==
{{Verwysings}}

== Eksterne skakels ==
{{Commons-kategorie inlyn|Luxembourg City}}
* {{en}} {{fr}} [http://whc.unesco.org/sites/699.htm Amptelike UNESCO bladsy]

{{Hoofstede in Europa}}

{{Normdata}}

[[Kategorie:Luxemburg (stad)| ]]
[[Kategorie:Wêrelderfenisgebiede in Europa]]