Wys bron van Terry Pratchett

{{Inligtingskas Persoon
| naam             = Terry Pratchett
| bynaam           = 
| beeld            = 10.12.12TerryPratchettByLuigiNovi1.jpg
| beeldbeskrywing  = 
| onderskrif       = Pratchett in 2012
| geboortenaam     = Terence David John Pratchett
| geboortedatum    = {{Geboortedatum|1948|4|28}}
| geboorteplek     = Beaconsfield, [[Buckinghamshire]], [[Engeland]]
| sterfdatum       = {{SDEO|2015|3|12|1948|04|28}}
| sterfteplek      = Broad Chalke, Wiltshire, Engeland
| ouers            = David en Eileen Pratchett
| titel            = 
| nasionaliteit    = {{vlagland|Verenigde Koninkryk}}
| beroep           = Kortverhaalskrywer
| ander            = 
| bekend           = ''Discworld''<br />''Good Omens''<br />''Nation''
| salaris          = 
| termyn           = 
| voorganger       = 
| opvolger         = 
| eerbewyse        = 
| party            = 
| religie          = 
| huweliksmaat     = 
| kinders          = 
| webblad          = [http://www.terrypratchett.co.uk www.terrypratchett.co.uk]
| handtekening     = 
}}

'''Terence David John Pratchett [[Orde van die Britse Ryk|OBE]]''' (28 April 1948 – 12 Maart 2015) was 'n Engelse fantasie [[skrywer]], gebore in [[Beaconsfield]], [[Buckinghamshire]], [[Engeland]]. Hy is beroemd vir sy ''Discworld''-reeks. Teen Maart [[2005]] het hy reeds ongeveer 40 miljoen boeke wêreldwyd verkoop. Hy word algemeen beskou as een van die bekwaamste [[satirikus|satirici]] in die Engelse letterkunde, en word vergelyk met sulke wyduiteenlopende persone as [[Douglas Adams]], [[Jonathan Swift]], [[Charles Dickens]], [[Lewis Carroll]], [[Evelyn Waugh]] en P. G. Wodehouse.

== Biografie ==
Terry Pratchett is op 28 April 1948 gebore,<ref>{{cite web |url=http://www.lspace.org/about-terry/biography.html |title=Terry Pratchett Biography |publisher=Lspace.org |access-date=19 April 2009 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191230171631/http://www.lspace.org/about-terry/biography.html |archive-date=30 Desember 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> in Engeland, as die seun van David en Eileen Pratchett. Hy skryf sy opvoeding veral toe aan die Beaconsfield openbare biblioteek.

Hy publiseer 'n kortverhaal op die ouderdom van dertien in sy skooljaarboek, en daarna 'n kortverhaal in 'n tydskrif op die ouderdom van 17. In 1965 ná skool, gaan werk hy as 'n verslaggewer by die plaaslike koerantjie, en werk daarvandaan sy weg in die wêreld as joernalis op by al groter koerante, tot in 1980, waarna hy die persbeampte van 'n sentrale elektrisiteitsraad word. Teen 1987 genereer hy soveel inkomste uit sy gepubliseerde werk dat hy voltyds kan begin skryf.

Sy eerste vollengte boek ''The Carpet People'' word in 1971 publiseer. Nadat hy voltyds begin skryf, publiseer hy omtrent twee boeke per jaar. In 1998 word hy aangestel as 'n lid van die (OBE) vir diens aan die literatuur. Tipies aan sy sin vir humor, vermoed hyself dat sy "diens aan die literatuur" bestaan het daaruit dat hy hom weerhou daarvan om literatuur te skryf. Hy het drie ere-doktorsgrade verwerf.

=== Persoonlike lewe ===
Terry Pratchett het in 1968 met sy vrou, Lyn, getrou<ref name="smythe">{{cite web |publisher=Colinsmythe.co.uk |url=http://www.colinsmythe.co.uk/terry-pratchett |title=Terry Pratchett and his Works |access-date=4 Mei 2016 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200415123712/https://colinsmythe.co.uk/terry-pratchett/ |archive-date=15 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> en die paartjie het in 1970 na Rowberrow in Somerset getrek. Hulle dogter, Rhianna Pratchett (ook 'n skryfster) is daar in 1976 gebore. In 1993 het die gesin van Salisbury na Wiltshire verhuis.

Volgens Pratchett was sy tydverdrywe "skryf, stap, rekenaars, lewe".<ref>[http://www.terrypratchettbooks.co.uk/pratchett-biography.html ''Terry Pratchett Biography: The Terry Pratchett Unseen Library''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120725172955/http://www.terrypratchettbooks.co.uk/pratchett-biography.html |date=25 Julie 2012 }}. Laaste besoek op 2007-03-26.</ref> Hy was ook bekend vir sy gewoonte om groot, swart hoede te dra, soos gesien kan word agter in die omslae van die meeste van sy boeke. Hy wou as kind 'n sterrekundige word en het 'n observatorium in sy tuin gebou.<ref name="tiffany">[http://www.terrypratchettbooks.com/terry/talk.html ''Talking with Terry Pratchett''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070523183741/http://www.terrypratchettbooks.com/terry/talk.html |date=23 Mei 2007 }} by terrypratchettbooks.com. Laaste besoek op 8 Junie 2007.</ref> Practhett was 'n [[ateïsme|ateïs]] en 'n Gesiene Ondersteuner (''Distinguished Supporter'') van die Britse Humanistiese Vereniging.<ref>[http://www.humanism.org.uk/site/cms/contentViewArticle.asp?article=1162 ''Distinguished Supporters of Humanism''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060929091050/http://www.humanism.org.uk/site/cms/contentviewarticle.asp?article=1162 |date=29 September 2006 }} by die webwerf van die Britse Humanistiese Vereniging.</ref> 

Pratchett se belangstelling in [[orangoetang]]s word weerspieël in een van sy gewildste fiktiewe karakters, die ''Librarian'' en sy werk as kurator vir die ''Orangutan Foundation UK''.<ref>[http://www.orangutan.org.uk/index.php?option=com_content&task=view&id=12&Itemid=24&limit=1&limitstart=1 ''Accomplishments and Achievements - 2. Media and Publicity''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070818183103/http://www.orangutan.org.uk/index.php?option=com_content&task=view&id=12&Itemid=24&limit=1&limitstart=1 |date=18 Augustus 2007 }} by die webwerf van die ''Orangutan Foundation UK''. Laaste besoek op 6 Junie 2007.</ref> As deel van sy aktiwiteite daar het hy [[Borneo]] in 1995 besoek met 'n filmspan van die Britse televisiekanaal, Channel 4, om 'n episode van "Jungle Quest" te verfilm, wat orangoetangs in hulle natuurlike habitat bestudeer.<ref>BFI Film & TV Database: [http://ftvdb.bfi.org.uk/sift/title/530147 ''Short Stories: Terry Pratchett's Jungle Quest''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071113080937/http://ftvdb.bfi.org.uk/sift/title/530147 |date=13 November 2007 }}. Laaste besoek op 6 Junie 2007.</ref> Gebeurtenisse wat deur Pratchett se aanhangers georganiseer word, soos bv. Skywêreld-byeenkomste, het Pratchett se voorbeeld gevolg het die ''Orangutan Foundation'' as hulle genomineerde liefdadigheidsorganisasie aangeneem.<ref>[http://www.orangutan.org.uk/index.php?option=com_content&task=view&id=80&Itemid=7 ''Discworld Convention 2004 ''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070818183305/http://www.orangutan.org.uk/index.php?option=com_content&task=view&id=80&Itemid=7 |date=18 Augustus 2007 }}, 9 September 2004. Besoek op 6 Junie 2007.</ref>

Pratchett het op 31 Julie 2005 die persdekking van die [[Harry Potter]]-skryfster, [[J.K. Rowling]], gekritiseer en gesê dat sekere lede van die media blykbaar dink dat "die aanhoudende verheffing van J. K. Rowling slegs bereik kan word ten koste van ander skrywers".<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/4732385.stm ''Pratchett takes swipe at Rowling''] by die webwerf van die BBC. 2005-07-30.</ref><ref name="Scotsman">{{cite news |title=Pratchett takes swipe at Rowling |work=BBC News |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/4732385.stm |access-date=28 Januarie 2008 |date=31 Julie 2005 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191126064356/http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/4732385.stm |archive-date=26 November 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> Hy het egter nie enige hekel aan die Potter-boeke self genoem nie.

In Augustus 2007 was Pratchett gediagnoseer dat hy 'n klein beroerte in 2004 of 2005 gehad het. Dié beroerte het die regterkant van sy brein beskadig en, alhoewel dit sy motoriese vaardighede aangetas het, het dit nie sy skryfwerk geaffekteer nie.<ref>Daily Mail: [http://www.dailymail.co.uk/pages/live/articles/health/healthmain.html?in_article_id=490576&in_page_id=1774 ''Terry Pratchett: "I had a stroke - and I didn't even notice"''], 29 Oktober 2007. Besoek op 2 November 2007.</ref> Pratchett het op 11 Desember 2007 openbaar dat die rede vir die beroerte "'n baie skaars vorm van vroeë-aanvangende [[Alzheimer se siekte]] was".<ref name="alzheimer"/><ref>BBC: [http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/7141458.stm ''Pratchett has Alzheimer's disease''], 12 Desember 2007.</ref> Hy het egter beplan om optimisties te bly en aan te hou skryf.<ref name="alzheimer">Terry Pratchett, PaulKidby.com: [http://www.paulkidby.com/news/index.html ''An Embuggerance''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090904151948/http://www.paulkidby.com/news/index.html |date= 4 September 2009 }}, 12 Desember 2007.</ref>

Pratchett is oorlede in sy huis op 12 Maart 2015 aan Alzheimers, volgens sy uitgewer.<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2015/03/13/books/terry-pratchett-popular-fantasy-novelist-dies-at-66.html?ref=obituaries&_r=0 |title=Terry Pratchett, Novelist, Dies at 66 |first=Bruce |last=Weber |date=12 Maart 2015 |work=The New York Times |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190807123944/https://www.nytimes.com/2015/03/13/books/terry-pratchett-popular-fantasy-novelist-dies-at-66.html?ref=obituaries |archive-date=7 Augustus 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>

== Die ''Discworld'' ==
Die Discworld-reeks ("Skyfwêreld") het reeds meer as dertig boeke. Sy [[oeuvre]] is 'n humoristiese, dikwels satiriese fantasie wat met alles onder die son die spot dryf, 'n son in dié geval wat rondom 'n plat skyf -- die wêreld van die titel -- wentel. Die skyf word gedra deur vier reuse olifante, wat op hul beurt weer gedra word op die rug van 'n enorme ruimteseeskilpad wat sy weg deur die sterre swem.
 
Sy kinderboek ''The Amazing Maurice and His Educated Rodents'' wen die [[2001]] Carnegie Medalje vir die beste kinderverhaal van daardie jaar.

== Verwysings ==
{{Verwysings}}

== Eksterne skakels ==
{{Wikiquote}}
{{CommonsKategorie}}
* {{Official website| www.terrypratchett.co.uk }}
* {{IMDb name| 0695332 }}

{{Normdata}}

{{DEFAULTSORT:Pratchett, Terry}}
[[Kategorie:Engelse skrywers]]
[[Kategorie:Geboortes in 1948]]
[[Kategorie:Sterftes in 2015]]