Quälltext vu Zabern aaluege

{{DISPLAYTITLE:Zàwere}}
{{Infobox Gemeinde in Frankreich
| nomcommune = Saverne
| nomalsacien = Zàwere
| alt moy = 177–463
| km² = 26.01
| image = Chateau Rohan Saverne 01.jpg
| description = Rohan-Schloss, z Zàwra
|}}
{{Dialekt|Elsässisch|Milhüserisch|Mìlhüüserisch}}
'''Zàwra''' ([[Französische Sprache|frz.]] ''Saverne,'' [[Deutsche Sprache|dt.]] ''Zabern'') ìsch a [[Frankreich|frànzeesche]] Stàdt ìm [[Arrondissement]] {{Arrondissements|FR|{{#Property:P374}}}} ({{Kanton|FR|{{#Property:P374}}}}) im [[Département Bas-Rhin|Unterelsàss]] (Bas-Rhin). Sa lìegt nohch vu [[Lothringen|Lothrìnga]], ungfahr 40 Kilometer nordweschtlich vu [[Straßburg|Strossburi]] un ungfahr 15 Kilometer vu [[Wasselnheim|Wàssla]].

Dr Fluss Zorn un dr Kànal zwìscha Marne un Rhii gehn d Stàdt dura. Zàwra lìegt uf dr Zug-Linia zwìscha Strossburi un [[Paris|Pàris]].

== Gschìcht ==
Da Ort, wo Zàwra lìegt, ìsch scho làng har a Durchgàng zwìscha [[Elsass|Elsàss]] un Lothrìnga, ìn da Vogesa. Ìn dr [[Römisches Reich|Reemischa Zit]] hàt’s do a Militärstàtion gaa. Drèi Wìrtschàfta sìn salamols àm Wag entlàng gstànda; dernoh ìsch da Ort "Tres Tabernae" (''Drèi Wìrtschàfta'' uf [[Latein|Làtinisch]]) gnennt worra.

Dr heechscht Punkt vu dr Stàdt ìsch d „Hocha Stàdt“ worra; ìm III. Johrhundert ìsch a Müüra drum umma bàuia worra.

Ìm IV. Johrhundert, mìt dr [[Völkerwanderung|Välkerwànderung]], sìn d [[Alemannen|Àlemànna]] àm Plàtz vu da Reemer kumma.

Ìn dr frànkischa Perioda hàt Zàwra zum [[Reich von Metz|Bischtum Metz]] gheert.

Nooch de [[Schlacht von Hausbergen|Schlàcht vun]] [[Niederhausbergen|Hüsberje]], 1262, wii de Bischof geje de Strossburjr Bürjrmilize vrliirt, wurd Zàwere fescht Residenz vun de Bischöf vun Strossburi.

1444 müess sich àui Zàwere geje d [[Armagnaken (Söldner)|Armagnake]] wehre, wii nooch’m [[Alter Zürichkrieg| alte Zürichrkriej]] plindrnd durch`s Ländele ziehn.

Zwìscha 1417 un 1789 – bis zue’r [[Französische Revolution|Revolution]] bliibt Zàwra d Residanz – bsundrs untr de vum frànzeesch Künnij ingsetzt Rohan.<ref>[http://www.alsace.lib-expression.fr/site/site_alsacien.php?pSitId=FRAL67SAVE&pSitLib=Saverne Gschìcht vu Zàwra (fr)]</ref> Mìt dam hàt d Stàdt a greeßera Entwìcklung bikumma; zum Beispiel sìn vìel Gebäi bàuia worra – s wichtigscht Monüment: ’s Rohan-Schloss.

Ànna 1525, wahrem ditsche [[Bauernkrieg|Büürakriag]], han d Büüra, unter dr Leitung vu Erasmus Gerber, d Stàdt Zàwra àls Zueflucht genumme vor de Truppe vum Herzog Antoine vun Lothringe. De Büüre hàn mét’m Herzog frej’s Geleit vrhàndelt – ohne Wàffe. De Làndsknechte hàn àlli màssakriirt un de Stàdt gebràndschatzt.

Dr [[Dreißigjähriger Krieg|drissigjeehriga Kriag]] hàt ìn Zàwra vìel Schàda brocht. Dr Besìtzer vu dr Stàdt hàt mehrmol gwachselt.

Nooch’m [[Deutsch-Französischer Krieg|ditsch-fràzeesch Kriej]] ém ''Richslànd [[Elsass-Lothringen]]'' ésch Zàwere, ém Weschte vum Elsass, àn der Bàhn un Stross uff Pàriss, e Garnisonsstàdt wore un de Preisse hàn`s Militär gràd én’s Rohan-Schloss inquàrtiirt. Ands 1913 ésch d´Stàdt de Béhn vun d [[Zabern-Affäre|Zàwerer Affär]] wore.

== Bevelkerungsentwìcklung ==
{| class="wikitable" width=400
|- align=center class="hintergrundfarbe5"
|align=left | '''Johr''' || '''1962''' || '''1968''' || '''1975''' || '''1982''' || '''1990''' || '''1999''' || '''2007'''
|- align=center
|align=left|'''Inwohner'''<ref>[[Institut National de la Statistique et des Études Économiques|INSEE]]: ''Population et logements par commune depuis le recensement de 1962 (1961 pour les Dom) à 1999''</ref> || 9056 || 9682 || 10170 || 10327 || 10278 || 11201 || 11966 	
|}

== Beriahmta Zàwerer ==
* Franz Xaver Murschhauser (1663–1738), Komponischt un Organischt
* Erich Mercker (1891–1973), ditscher Moler un Isschnelllàuifer
* Georges Reeb (1920–1993), frànzeescher Mathematiker
* [[Adrien Zeller]] (1940–2009), frànzeescher Politiker (UMP)

== Sanswìrdigkeita ==
S wìchtigschta Gebäi z Zàwra ìsch s Rohan-Schloss, wo bàuia worra ìsch ànna 1790. As hàt a 140 Meter-lànga Fàssàda üs rosatotem Sàndstei. As blibt nit meh ìwrig vum mìttelàlterliga Schloss, wo ìn dr Nàcht vum 24.&nbsp;Septamber 1779 brennt hàt.<ref>[http://thierry.heitmann.free.fr/saverne/chateau1.htm S Rohan-Schloss (fr)]</ref>

<gallery>
Datei:Chateau Rohan.jpg|Rohan-Schloss
Datei:Taverne Katz (Saverne).jpg|Maison Katz
Datei:Synagogue de Saverne (Bas-Rhin).JPG|Synagoge vu Zàwra
Datei:Cloitre recollets Saverne(Bas Rhin).jpg|Cloître des Récollets
Datei:Eglise notre dame de la nativite.jpg|Église de la nativité
Datei:Saverne Port.jpg|Hàfa vu Zàwra, àm Kànal zwìscha Marne un Rhii
</gallery>

== Dialekt ==
Dr [[Elsässisch|elsassisch]] Dialekt vun Zàwere ghert zem [[Oberrheinalemannisch|Owerrhinàlemànnisch]].

== Weblink ==
{{Commonscat|Saverne|Zàwre}}
{{Wikisource|Topographia_Alsatiae_(Elsass):_Zabern|Saverne in der Topographia Alsatiae (M. Merian)}}
* [http://www.saverne.fr/ Offizieller Website vu dr Stàdt Zàwra]
* [http://www.ot-saverne.fr/ot_saverne/default.asp?rub=1&ssrub=1 Sahnswìrdigkeita vu Zàwra (fr) (de) (en)]
* [https://web.archive.org/web/20081201121529/http://www.monuments-alsace.com/classement/bas-rhin/saverne/index.html Website ìwer Zàwra (fr)]

== Referanza ==
<references />

{{Navigationsleiste Gemeinden im Kanton Zabern}}

{{Normdaten}}

[[Kategorie:Ort (Unterelsass)]]