Besjoch de boarne foar Jeruzalim

{{Universele ynfoboks stêd
| namme                         = Jeruzalem
| ôfbylding                     = Jerusalem infobox image.JPG
| ôfbyldingsbreedte             = 260px
| ôfbyldingstekst               = 
| ynwennertal                   = 933 113 <small>(2012)</small>
| oerflak                       =  metropool 652 km²
| befolkingstichtens            = 6.183 km²
| stêdekloft                    = 1.700.000
| hichte                        = 630 m
| lân                           = [[File:Flag of Israel.svg|20px]] [[Israel]]
| bestjoerlike ienheid 1        = 
| namme bestjoerlike ienheid 1 = 
| bestjoerlike ienheid 2       = Distrikt
| namme bestjoerlike ienheid 2 = Jeruzalim
| boargemaster                 = [[Moshe Lion]]
| stêdsyndieling               = 
| stifting                     = 
| postkoade                    = 
| tiidsône                     = 
| simmertiid                   = 
| koördinaten                  =  
| webside                      =  [http://www.jerusalem.muni.il/jer_main/defaultnew.asp?lng=2 jerusalem.muni.il] {{en}}
}}
[[Ofbyld:Emblem of Jerusalem.svg|thumb|120px|left|Wapen fan Jeruzalem]]
[[Ofbyld:Jerusalem Entrance Bridge.JPG|thumb|250px|De Kalatravabrêge]]

'''Jeruzalim''' ([[Hebriuwsk]]: ירושלים ''Jeroesjalajim'', [[Arabysk]]: القدس ''al-Qoeds''), is de haadstêd fan de tsjintwurdige steat [[Israel]] en is al tsientallen iuwen âld. 

Yn de [[Bibel]] komt de namme it earst foar yn it boek [[Jozua (bibelboek)|Jozua]]; as de earste Israelyske kening [[David fan Israel|David]] de stêd oermasteret op de Jebusiten en er syn troan fêstiget. Syn opfolger [[Salomo]] lit er de timpel bouwe.

Nei de ferwoasting troch de [[Romeinen]] yn it jier [[70]] krige de stêd in oare namme, mar bleau lykwols yn de tinzen hingjen fan de [[Joaden]] dy't oer de wrâld ferspraat wienen en hopen ris in kear werom te kommen. Troch de Romeinen waard ek de timpel ferwoaste. It iene dat der fan stean bleau wie in part fan de Westlike muorre, dat no bekend stiet as de [[Kleimuorre]].

Yn [[614]] waard de stêd opnij ferwoaste, diskear troch de [[Perzen]] en yn [[637]] kaam de stêd ûnder [[islam|Islamitysk]] bewâld. Yn it [[Arabysk]] is de stêd bekend as Al-Quds. De [[krústochten|krúsfarders]] feroveren yn [[1099]] de stêd en rjochten in ferskuorrende moarderij oan ûnder de Joaden en Moslims dy't dêr wennen. Tusken 1517 en 1917 wie de stêd part fan it [[Osmaanske Ryk]], dêr't de Britten nei de stêd besetten.

Yn [[1948]], by de stifting fan Israel, waard Jeruzalem (alteast it nije part dêrfan) ta haadstêd makke fan de nije steat en foege de Alde stêd deroan ta nei de [[Seisdeiske Oarloch]] yn [[1967]], dy't derfoar yn hannen wie fan [[Jordaanje]]. Dizze anneksaasje is lykwols ynternasjonaal net erkend en noch hieltyd swier omstriden omdat it yn striid is mei resolúsje 242 fan de [[feilichheidsried]].

==Befolkingstal, gearstalling en ûntjouwing==
Sûnt de besetting fan de [[Westlike Jordaanigge]] op 28 juny [[1967]] wurde de bewenners fan East-Jeruzalim en de útreiding dêrmei fan [[Anneksasje|anneksearre]] [[Palestina (steat)|Palestynske]] doarpen, en ek de [[Israelyske delsetting]]en om de âlde stêd hinne, meiteld by it ynwennertal fan de Israelyske gemeente (West-)Jeruzalim. 
Foar 1967 hie East-Jeruzalim 71.000 ynwenners, allegear net-Joaden.<ref name="dumper">Dumper, Michael (1997) ''The Politics of Jerusalem Since 1967'' New York: Columbia University Press, s. 84</ref>. 

Yn [[2007]] hie Jeruzalim 747.621 ynwenners, 299.708 yn West-Jeruzalim en 443.802 yn East-Jeruzalim. Yn [[2014]] wiene it 849.780 ynwenners, 327.890 yn West-Jeruzalim  en 521.890 yn East-Jeruzalim.

Fan it begjin fan it Britske [[Mandaatgebiet Palestina]] (1922) ôf oan is de befolking fan Jeruzalim sa gearstald:
{| class="wikitable vatop"
! Jier !! [[Joaden]] !! [[Moslims]] !![[ Kristenen]]<br />en oaren !! Totaal net-Joaden !! Totale befolking !! Boarne
|- align="right"
| 1922 || 33.971 || 13.413 || 15.194 || 28.607 || 62.578 || align="left" | UNSCOP (1946) ''A survey of Palestine''
|- align="right"
| 1944 || 97.000 || 30.630 || 29.450 || 60.080 || 157.080 || align="left" | UNSCOP (1946) ''A survey of Palestine''
|- align="right"
| 1967 || 195.700 || 54.963 || 12.644 || 67.607 || 263.307 || align="left" | Harrel, M. (1974) ''The Jewish presence in Jerusalem through the Ages''
|- align="right"
| 2007 || 476.104 || 247.754 || 23.763 || 271.517 || 747.621 || align="left" | ''Jerusalem Institute for Israel Studies'' <ref>[http://jiis.org/.upload/yearbook/2007_8/shnaton%20C1107.pdf Table III/11 - Population of Jerusalem, By age, Religion and Geographical Spreading, 2007], Jerusalem Institute for Israel Studies, 2007</ref>
|- align="right"
| 2012 || 502.830 || 288.170 || 24.220 || 313.390 || 815.310 || align="left" | ''Jerusalem Institute for Israel Studies'' <ref>[http://www.jiis.org.il/.upload/yearbook2014/shnaton_C1014.pdf Table III/10 - Population of Jerusalem, By age, Religion and Geographical Spreading, 2012], Jerusalem Institute for Israel Studies, 2012</ref>
|- align="right"
| 2013  || 509,610 || 295,540 || 24,640 || 320,180 || 829,860 || align="left" | ''Jeruzalem Institute for Israel Studies'' <ref>[http://www.jiis.org.il/.upload/yearbook/2015/shnaton_C0915.pdf  Table III/9 - Population of Jerusalem, by Age, Religion and Geographical Spreading, 2013], Jerusalem Institute for Israel Studies, 2013</ref>
|- align="right"  
| 2014  || 520,710 || 303,420 || 15,460 || 318,880 || 849,780 || align="left" | ''Jeruzalem Institute for Israel Studies'' <ref>[http://www.jiis.org.il/.upload/yearbook/2016/shnaton_C0916.pdf  Table III/9 - Population of Jerusalem, by Age, Religion and Geographical Spreading, 2014], Jerusalem Institute for Israel Studies, 2014</ref>
|- align="right"  
|}

[[Ofbyld:Panorámica de Jerusalén desde el Monte de los Olivos.jpg|center|thumb|1300px|]]

== Keppeling om utens ==
* [http://www.jerusalem.muni.il/jer_main/defaultnew.asp?lng=2 Webstee fan de gemeente Jeruzalem] {{en}}
* [http://www.mfa.gov.il/mfa/jerusalem%20capital%20of%20israel/ Jeruzalemside], Israelysk ministearje fan bûtenlânske saken {{en}}
* [http://www.minfo.gov.ps/permenant/English/Jerusalem/ Jeruzalemside], Palestynsk ministearje fan ynformaasje {{en}}
{{CommonsBalke|Jerusalem|Jeruzalim}}

{{boarnen|boarnefernijing=
<references/>
}}
{{Koördinaten|31_46_45_N_35_13_25_E_type:city(714685)_region:IL|31°&nbsp;46'&nbsp;NB, 35°&nbsp;13'&nbsp;EL}}

[[Kategory:Jeruzalim| ]]
[[Kategory:Bibelsk plak]]
[[Kategory:Plak yn Israel]]
[[Kategory:Plak yn Palestina]]
[[Kategory:Haadstêd yn Aazje]]
[[Kategory:Westjordaanlân]]
[[Kategory:Kristlik hillich plak]]
[[Kategory:Joadsk hillich plak]]
[[Kategory:Islamitysk hillich plak]]