Linux
Is córas oibriúcháin é Linux, bunaithe ar an eithne Linux. Tá Linux le fáil saor in aisce, mar baineann sé leis an bhfealsúnacht foinse oscailte.
An eithne Linux
Tá an eithne bunaithe ar an gCeadúnas Ginearálta Poiblí GNU. Tá an chuid is mó (97%) den chód scríofa sa teanga ríomhchlárúcháin C.
Sciar den mhargadh
De réir an W3C[1], baineann cuid bheag de ríomhairí deisce an domhain úsáid as Linux, ach tá an chuid ag dul i méid.
Córas oiriúnach é mar bhunús i gcomhair comhcheangail córas oscailte. Mar sin, tá ‘’fondúireacht na mbogearraí saor in asice’’ ag iarraidh Linux a fhorbairt mar chóras oibriúcháin caighdeánach[2].
Tá a lán timpeallachtaí grafacha le fáil do Linux, mar shampla Gnome agus KDE. Dearadh é[3] le go mbeidh daoine in ann dul i dtaithí ar Linux gan dua agus go mbeadh sé éasca feidhm a bhaint as.
Linux agus an Ghaeilge
Is féidir Linux (leagan mar Ubuntu, KDE, GNOME, srl) a shuiteáil ar ríomhaire agus Gaeilge a roghnú mar theanga an chomhéadain. Mar sin, is i nGaeilge a bhíonn an chuid is mé de na treoracha agus teachtaireachtaí. De ghnáth bíonn an téarmaíocht Ghaeilge sothuigthe.
Ubuntu
Is córas oibriúcháin de chuid Linux é Ubuntu.
Gnome
Tá GNOME ar fáil as Gaeilge, chomh maith le a lán teangacha eile.
KDE
Tá pacáiste comhéadan teanga don Ghaeilge ar fáil don chóras oibriúcháin KDE do Linux.
Stair
- 1969 - Cruthaigh 'Bell Laboratories' UNIX sna Stáit Aontaithe Mheiriceá sa bhliain 1969. Bhí Linux bunaithe ar Unix ar dtús.
- 1983 - Chuir Richard Stallman tús leis an Tionscadal GNU.
- 1991 - Scaoil Linus Torvalds an eithne Linux amach ar 5 Meán Fómhair 1991[4].
- 1993 - Scaoileadh amach na chéad freastalaí gréasáin ó Apache is bhain an chuid is mó úsáid as Linux.[4]