Ver o código fonte de "GNU/Linux"

{{organización}}
'''GNU/Linux''', abreviado ás veces como «Linux», é o termo co que se fai referencia aos [[Sistema operativo|sistemas operativos]] baseados en [[UNIX]] que utilizan o [[kernel]] [[Linux]] e sobre el o software do [[proxecto GNU]] e máis software.

Coñecido polo seu uso predominante nos servidores, os sistemas GNU/Linux poden instalarse nunha ampla variedade de [[hardware]]: [[Teléfono móbil|móbiles]], [[ordenador|computadores persoais]], ''[[supercomputadora]]s'' etc.

Existen numerosos grupos de usuarios de GNU/Linux en case todos os países do mundo. Só en [[Galicia]] temos [[GLUG]], [[GPUL]], [[GALPon]], [[GULO]], [[Inestable]], [[OUSLI]], [[AULUSC]] e o [[Proxecto Trasno]], adicado, entre outras, á localización de distribucións.

== Orixe ==
O [[proxecto GNU]], iniciado por [[Richard Stallman]] no ano [[1984]], tiña por finalidade desenvolver un sistema operativo [[Software libre|libre]] baseado en UNIX. A comezos dos 90, o proxecto GNU xa desenvolvera unha cantidade importante de software libre e para lograr o seu obxectivo de crear un sistema operativo completo. Só lle faltaba unha peza: o [[kernel]].

Dende os comezos do proxecto, traballárase nun núcleo para o sistema, ao que se lle chamou [[GNU Hurd|Hurd]]. Pero os progresos no seu desenvolvemento eran lentos, e aínda a día de hoxe este kernel non ten unha versión estable. No ano 1991, [[Linus Torvalds]], un estudante da [[Universidade de Helsinqui]], decidiu escribir o seu propio sistema operativo tipo UNIX. Baseouse para iso en [[MINIX]], que era un sistema tipo UNIX que o mestre [[Andrew Tanenbaum]] desenvolvera para ensinarlles aos seus alumnos a filosofía de deseño dun sistema operativo. Linus fixo o seu propio kernel, ao que denominou [[Linux]].

[[Richard Stallman]] convenceu a Linus de que liberase o kernel baixo a licenza [[GNU GPL]] e o convertese así en [[software libre]]. Isto deu lugar aos primeiros sistemas operativos libres, os sistemas GNU/Linux.

== Traxectoria ==
Durante os dous anos seguintes, o sistema GNU/Linux foi reunindo todas as características necesarias como para substituír a [[UNIX]], incluído o soporte para o protocolo [[TCP/IP]] e un [[sistema de fiestras]] (o [[X11]]). Á parte de numerosos programadores individuais, apareceron empresas que comezaron a contribuír e crear [[Distribución de GNU/Linux|distribucións de GNU/Linux]]. Naceron grupos de usuarios de GNU/Linux locais, e a comezos de [[1994]] iniciouse a publicación da revista ''[[Linux Journal]]''.

A publicación do [[navegador web]] [[Netscape]] (precesor do [[Mozilla Firefox]]) como [[software libre]] en [[1997]] supuxo un empurrón importante na popularización do sistema.

Na actualidade, GNU/Linux é o sistema elixido para a meirande parte dos [[servidor]]es, e está abarcando máis e máis ámbitos de uso en detrimento doutros sistemas operativos comerciais.

== Deseño ==
GNU/Linux é un [[sistema operativo]] modular baseado en [[UNIX]]. Os principios básicos do seu deseño proceden en esencia das bases establecidas para UNIX durante as décadas dos 1970 e 1980.

O sistema emprega un [[kernel]] monolítico, [[Linux]], que se encarga de xestionar os procesos de control, a conectividade á rede, e o acceso aos [[periféricos]] e ao [[sistema de ficheiros]]. Os [[Controlador (software)|controladores de dispositivos]] están directamente integrados no kernel.

Por riba do kernel, empréganse o resto de software, coma o intérprete de ordes e mailo sistema de fiestras, o escritorio, o navegador web, o xestor de correo, o editor de texto etc.

Un sistema GNU/Linux pode controlarse a través de varios medios, coma o intérprete de ordes, o ambiente de escritorio ou mesmo a través dos [[Controlador (software)|controladores de dispositivos]] (como cando se introduce un [[Disco compacto|CD]] na lectora de CDs e esta "avisa" ao sistema). O normal é que sempre haxa polo menos un intérprete de ordes nos sistemas GNU/Linux, e nos computadores de escritorio persoais os ambientes de escritorio son empregados con frecuencia ([[KDE]], [[GNOME]] ou [[Xfce]], entre outros).

== Uso persoal e comercial ==
GNU/Linux é coñecido especialmente polo seu uso en [[servidor]]es, mais pódese instalar nunha gran variedade de [[hardware]], que vai dende a inclusión en dispositivos internos e móbiles ao seu amplo uso en [[Supercomputadora|''supercomputadoras'']]<ref>[http://www.forbes.com/home/enterprisetech/2005/03/15/cz_dl_0315linux.html Linux Rules Supercomputers] {{En}}.</ref>.

Nos seus principios, o uso de GNU/Linux estivo restrinxido aos programadores e profesionais técnicos. Pero a súa popularidade e os distintos perfís de usuario do sistema ampliáronse enormemente nos últimos anos. A día de hoxe, moitas empresas colaboran dunha ou doutra maneira no proceso de desenvolvemento de GNU/Linux xunto cos voluntarios, namentres que outras tantas máis financian o proceso. Entre esas empresas están [[Red Hat]], [[Novell]], [[IBM]], [[Sun Microsystems]], [[Nokia]] ou [[Dell]].

O uso de GNU/Linux nas computadoras persoais está a medrar con pulo nos últimos anos. No ano 2008 produciuse un aumento do 61% das instalacións de GNU/Linux aproximando o uso total en computadores de escritorio ao 2%<ref>[http://news.cnet.com/8301-13505_3-9910263-16.html Linux desktop market share is up as much as 61 percent, study finds] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101201070118/http://news.cnet.com/8301-13505_3-9910263-16.html |date=01 de decembro de 2010 }} {{En}}.</ref>. Porén, existen disputas acerca destas estatísticas. Namentres hai quen opina que a porcentaxe de uso é menor, hai unha certa tendencia a considerar que o uso real podería ser cuantitativamente maior.

== Distribucións ==
{{Artigo principal|Distribución de GNU/Linux}}
As distintas variedades de GNU/Linux denomínanse distribucións. As distribucións pretenden cubrir as necesidades dun determinado grupo de usuarios que pode ter diferentes necesidades ou gustos. Para isto incorporan certos paquetes de software e configuracións dos mesmos adaptadas para esas distintas finalidades.

== Notas ==
{{Listaref}}


{{Control de autoridades}}

[[Categoría:GNU/Linux| GNU Linux]]

[[af:GNU/Linux]]
[[en:GNU/Linux]]
[[he:גנו/לינוקס]]
[[it:GNU Linux]]
[[ko:GNU/Linux]]
[[nl:GNU/Linux]]
[[ru:GNU/Linux]]
[[sv:GNU/Linux]]