Преглед на кодот на Изборен колегиум (САД)

[[File:Cartogram—2016 Electoral Vote.svg|thumb|350px|[[Картограм]] кој го прикажува соодносот на добиените изборни гласови на [[Претседателски избори во САД, 2016|претседателските избори во САД во 2016]]. {{nowrap|Секој квадрат означува еден избирач.}}]]

'''Изборен колегиум на САД''' ({{lang-en|United States Electoral College}}) — процес создаден според членот II од [[Устав на САД|Уставот на САД]] во посредничкиот систем на функционирање на [[Американски претседателски избори|американските претседателски избори]]. Жителите на САД гласаат во секоја од [[Сојузни држави на САД|сојузните држави]] на општи избори со цел избирање на одреден број на избирачи ({{lang-en|electors}}, [[Македонски јазик|македонски:]] избирачи) кои во принцип треба (но не мора) да гласаат за партијата на кандидатот за претседател и потпретедател. Најчесто како кандидати за избирачи се бираат членови или лојални поддржувачи на политичката партија.<ref>[http://www.nytimes.com/2016/11/09/us/politics/how-does-the-electoral-college-work.html?_r=0 How Does the Electoral College Work?], New York Times, Nov. 8, 2016</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.minnpost.com/eric-black-ink/2012/10/why-constitution-s-framers-didn-t-want-us-directly-elect-president|title=Why the Constitution's Framers didn’t want us to directly elect the president}}</ref>

Според XII амандман од Уставот на САД, избирачот има право да даде еден глас за кандидатот за претседател и потпретседател.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.familysecuritymatters.org/publications/id.1840/pub_detail.asp|title=Exclusive: Why Did Our Founders Want Only Qualified Citizens to Vote?|accessdate=2016-12-26|archive-date=2016-11-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20161118103214/http://www.familysecuritymatters.org/publications/id.1840/pub_detail.asp|url-status=dead}}</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.trutv.com/shows/adam-ruins-everything/blog/adams-sources/adam-ruins-voting.html|title=Adam Ruins Voting – Adam's Sources – Adam Ruins Everything – truTV}}</ref> Во секоја сојузна држава и [[Вашингтон|федералниот округ Колумбија]], избирачите се бираат секои четири години во четврток по првиот понеделник од ноември, а потоа се состануваат со цел да ги достават гласачките ливчиња на првиот понеделник по втората среда во декември.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.archives.gov/federal-register/electoral-college/roles.html|title=U. S. Electoral College: Roles and Responsibilities|publisher=}}</ref> Кандидатите кои добиваат апсолутно мнозинство од изборните гласви во сојузните држави се избрани за претседател и потпретседател на САД кога гласовите од изборниот колегиум се верификувани од страна на [[Конгрес на Соединетите Американски Држави|Конгресот]] во јануари.

Бројот на избирачи во секоја сојузна држава зависи од вкупниот број на сенатори и претставници кои сојузната држава ги има во [[Сенат на Соединетите Американски Држави|Сенатот]] односно [[Претставнички дом на Соединетите Американски Држави|Претставничкиот дом]], плус тројца ибирачи од федералниот округ Колумбија кои се овозможени со XXII амандман на САД.<ref>[https://www.law.cornell.edu/constitution/amendmentxxiii 23rd Amendment | Constitution | US Law | LII / Legal Information Institute]</ref> Уставот на САД забранува кој било вработен во администрацијата, избран или назначен на функцијата да биде избирач. Канцеларијата на федералниот регистар е задолжена за административната работа на Изборниот колегиум.<ref name="Zak">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.washingtonpost.com/lifestyle/style/the-electoral-college-isnt-a-real-place-but-someone-has-to-answer-its-phones-these-days/2016/11/16/816f3838-aaa7-11e6-977a-1030f822fc35_story.html|title=The electoral college isn’t a real place. But someone has to answer all the angry phone calls these days.|first=Dan|last=Zak|date=November 16, 2016|publisher=Washington Post|accessdate=November 21, 2016}}</ref> На повеќето избори, Изборниот колегиум го избирал кандидатот кој освоил најголем број на гласови на народното гласање со исклучок на пет избори и тоа, во [[Претседателски избори во САД, 1824|1824]], [[Претседателски избори во САД, 1876|1876]], [[Претседателски избори во САД, 1888|1888]], [[Претседателски избори во САД, 2000|2000]] и [[Претседателски избори во САД, 2016|2016]].

Сите сојузни држави освен [[Мејн]] и [[Небраска]] ги бираат своите избирачи по принципот ''„победникот освојува сѐ“'' од 1880-те.<ref>{{Наведена книга|last=Morris|first=Irwin L.|year=2010|title=The American Presidency: An Analytical Approach|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-139-49162-4|oclc=607985767|page=67}}</ref> Според принципот ''„победникот освојува сѐ“'', избирачите од сојузната држава се распределуваат на кандидатот кој освоил најмногу гласови во таа сојузна држава. Мејн и Небраска го користат таканаречениот „''метод на конгресен дистрикт''“, каде што се бира по еден избирач од секој конгресен дистрикт преку народно гласање и доделува дополнителни два избирачи преку системот на народно гласање на целата територија на сојузната држава. Иако ниеден избирач не е обврзан според закон да гласа за партијата за која што е избран да гласа, има повеќе случаи кога избирачот гласал за друга партија, не за онаа за која што е избран. Тоа се таканаречени ''„неверни избирачи“'' ({{lang-en|faithless elector}}).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://www.thegreenpapers.com/G04/EC-Appointed.phtml|title=Appointment of 2004 Electors for President and Vice President of the United States}}</ref><ref>Многу сојузни држави имаат закони направени со цел да се спречи избирачот да гласа за друга партија освен за таа за која е избран да гласа, но уставноста на овие закони никогаш не била спроведена.</ref><ref>[http://www.thegreenpapers.com/G04/EC-Appointed.phtml The Green Papers]</ref>

Доколку ниеден кандидат не освои апсолутно мнозинство од изборните гласови со цел да стане претседател, XII амандман му овозможува на Претставничкиот дом да го избере претседателот, со тоа што секоја делегација од 50-те сојузни држави доставува по еден глас. Доколку кандидатот за потпретседател не освои мнозинство од изборните гласови, тогаш Сенатот го бира потпретседателот со тоа што секој од 100-те сенатори доставува по еден глас.<ref>[http://www.loc.gov/teachers/classroommaterials/presentationsandactivities/presentations/elections/elecprocess.html Library of Congress – Election Process]</ref><ref>{{Наведена мрежна страница|url=http://history.house.gov/Institution/Electoral-College/Electoral-College/|title=Electoral College Fast Facts – US House of Representatives: History, Art & Archives}}</ref>

== Наводи ==
{{наводи}}

[[Категорија:Изборни колегиуми]]