Auvèrnhe (Occitània)
| |||
| Localizacion | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Capitala | Clarmont-Ferrand | ||
| Vilas principalas: | Ambert, Orlhac, Briude, Clarmont-Ferrand, Issoire, Riam, Sant Flor, Tièrn, Vichèi | ||
| Lengas | — Auvernhat (occitan) — francés (per l'administracion francesa) | ||
| Gentilici | Auvernhat, auvernhata, auvernhàs, -assa | ||
Auvèrnhe, o Auvèrnha[1], z-es una region istorica d'Occitània, au còr dau Massís Centrau. Contunha aperaquí lo territòri dau pòble gal daus arvèrnes. Fuguèt un ensems de senhoriás a l'Edat Mejana, puèi fuguèt una província dau Regim Ancian (dinc lo reiaume de França).
Sa capitala istorica z-es Clarmont-Ferrand.
Lo gentilici z-es auvernhat -a o auvernhàs -assa (de l'occitan ancian alvernhatz), auvernhasc -a.
Geografia
L'Auvèrnhe istoric englòba mas los departaments dau Puèi de Doma, dau Chantau, l'oèst dau departament dau Naut Léger (parçan de Brivadés) e maitot una pichona partida dau mitan d'Alèir. La region istorica englòba pas Borbonés e Velai, que son de regions tradicionalament distintas (pasmens fan partida de l'Auvèrnhe administratiu actuau).
Region dau Massís Central, Auvèrnhe z-es limitada a l’oèst per Lemosin e las gòrjas de Dordonha, e a l’èst per los monts de Forés, sa bordura meridionala z-es jalonada per Aubrac e Marjarida. Au centre, Alèir forma un ais orientat nòrd-sud long dauquel s’estendon las vastas planas de Limanha. Un daus caractèrs pus originals z-est la preséncia de massís volcanics remarcablament conservats.
Istòria
Aquesta seccion es voida, pas pro detalhada o incompleta. Vòstra ajuda es benvenguda !L'Auvènhe deu son nom au pòble gallés daus arvèrnes, qu'èra 'na de las tribús pus poderosas e pus richas de la Gàllia antica
Galariá
-
Los monts Domats o la Linha daus Puèis -
Vista de Clarmont-Ferrand dempuèi lo Puèi Domat -
La maison de l'Apoticari, vèrs Montferrand (Clarmont-Ferrand) -
L'aeropòrt de vèrs Clarmont-Ferrand -
Los monts de Cantal -
La vila vièlha vèrs Tièrn -
-
Lo festenau d'Orlhac -
-
La glèisa romanica de Sant Astremòni vèrs Soire -
La glèisa romanica de vèrs Sent Nectari
- ↑ La nòrma establís la forma Auvèrnha (TDF; Alibèrt 1935, 419) o eventualament Auvèrnhe au masculin (Alibèrt 1935, 419). Pasmens leis occitanistas auvernhats preferisson dempuei leis ans 1990 la forma Auvèrnhe au masculin, totjorn ben viva dins la lenga modera, reabilitada gràcias au trabalh de Cristian Airelèir e Joan Pèire Chambon. Aquò nos sarra dau venerable Alvèrnhe qu’es omnipresent dins la lenga classica. La question que se pausa es de saber se podrem gardar a costat lo femenin Auvèrnha que sembla pas escandalós a respiech dau latin Alvernia. Lo diccionari de Bonaud (1999) fornís lei doas formas., L’occitan, lenga fantasmada : l’exemple de la toponimia, Domergue Sumien http://books.openedition.org/pulm/1024 Mas la forma Auvèrnhe z'es remplachada dins las annadas 2000 e sobretot 2010 per la virada Auvèrnha. La popularesa auvernhata enmercha mai que mai quela virada bei dos vigans coma Auvernha endespendenta (2012), Auvernha rebelà (2017). Podem veire maitot bonar de marcansas comarçialas ente lai lo vocable Auvèrnha.