+++ to secure your transactions use the Bitcoin Mixer Service +++

 

Jump to content

Proverbio

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
E articulo aki ta uza ortografia di Papiamento. Lo aprecia si por mantene e articulo aki na estilo di Papiamento.

proverbio
Supkategoria diparoimia, dicho, popular saying Editá
Parti dismall genre of folklore Editá
HashtagQuotes, quoteoftheday, quotes Editá
Karakterisá patradishon oral Editá
Lista di temalist of proverbial phrases Editá

Proverbio ta un declaracion cortico y fuerte, den idioma figurativo, cu ta reflehá un sabiduria (popular), un experencia colectivo of un punto di bista moral. Un proverbio ta consisti di dos parti, caminda e prome parti ta describi un causa of condicion y e di dos parti un consecuencia of conclucion. Tin algun proverbio cu ta contrario. Asina tin cu ta curasha conducta balente of generoso, y otro cu ta curasha prudencia of sobriedad. E estudio científico di palabranan profetico ta yama paremiologia.

Proverbionan ta practicamente invariabel. Diferente for di un ekspreshon verbal, cu ta conecta cu e topico, un proverbio ta keda usa e mesun texto. E frase ta informativo y completo aplicando e uzo di un verbo den e tempo presente.

Papiamento[editá | editá fuente]

Studiando e diferente coleccionnan di dicho y proverbio cu a wordo publica no por bisa cu Papiamento ta carece di proverbio. Tampoco por indica cu suficiente siguridad si, ademas di su propio creacionnan, Papiamento/u a haya suplemento di otro idiomanan. Mayoria bia no ta difícil pa verifica e idiomanan indoeuropeo cu mas ta conta: Portugues, Spaño y Hulandes, pero pa posibel influencianan di orígen Africano of hasta Indjan ainda mester di hopi investigacion.[1] Riba dje, no den tur caso por considera e presencia di palabranan di manera igual of casi igual como prueba cu ta trata di palabranan fia.

E hecho cu den proverbio na Papiamento hopi biaha ta haci mencion di bestia (entre otro baca, burico, cabrito, cacho, pushi) y na un grado menor tambe mata, ta un fenomeno cu tambe ta aparece den Hulandes y otro idiomanan indoeuropeo.[1] Tin biaha ora ta introduci proverbionan, ta uza e formula: Bestia X ta bisa: ... . Ehemplo: Cabrito di, p’e subi seru pa cacho com’e, mihor tene na cura.

Segun Paul Brenneker ta menciona den e introduccion di su buki Proverbio, e sabiduria di un pueblo ta ancra den su proverbionan. Nan ta un fuente inagotabel pa e estudio di cultura, psikico y modo di pensa.[2]

Literatura di proverbio na Papiamento[editá | editá fuente]

  • P. Brenneker, Proverbio (1963);
  • P. Cohen Henriquez & D.C. Hesseling, Papiamentse en Negerengelse spreekwoorden, West-Indische Gids jrg. 17 (1935);
  • Idem, Nog enige Papiamentse spreekwoorden, West-Indische Gids jrg. 18 (1936);
  • M. Dijkhoff, Proverbio y dicho di Aruba (1997);
  • Idem, Expresion (2002, coleccion di proverbio y dichonan di Aruba y Antias Hulandes)
  • P. Hoefnagels & W. Hoogenbergen, Antilliaans spreekwoordenboek (1980);
  • A.J. Maduro, Un coto di dicho, refran, proverbio i expresionnan Papiamentu i nan nificacion na Ulandes (1959);
  • Idem, Loque a sobra den e macutu di dicho, refran, proverbio, frase i palabranan di nos lenga i nan nificacion na Ulandes (1960);
  • Idem, Proverbio-, refran-, dicho- i expresionnan Papiamentu i nan nificashon na Ulandes (1967, “2”1969);
  • D.M. Laclé-Herrera, Proverbionan (2018), UNOCA
  • N. van Meeteren, Volkskunde van Curaçao (1947, “2”1977).