Wikipedysta:Wiggles007/Finansowanie organizacji religijnych przez Polskę

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Bulwersator (dyskusja | edycje) o 23:16, 19 sty 2012. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.

Państwo Polskie dotuje działalność kościołów i związków wyznaniowych w Polsce, zapewnia im ulgi podatkowe i celne, a także przyznaje grunty, zwraca lub przyznaje rekompensaty za przejęte w czasach PRL grunty i nieruchomości. Największym beneficjentem dopłat i ulg jest najliczniejszy w kraju Kościół katolicki[potrzebny przypis].

Podstawy prawne

Najważniejszymi dokumentami prawnymi regulującymi finansowanie Kościołów i związków wyznaniowych przez III RP są:

Rodzaje finansowania

Dotacje

  • Dotacje na Fundusz Kościelny, którego celami są: częściowe lub całkowite finansowanie składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne dla 40% duchownych w Polsce[2] (całkowite dotyczy tylko misjonarzy i zakonnic klauzurowych; opłacane są także składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe duchownych, niepodlegających tym ubezpieczeniom z innych tytułów, w wysokości 80%, a na członków zakonów kontemplacyjnych i misjonarzy w okresach pracy na terenach misyjnych w 100%[potrzebny przypis]), wspomaganie kościelnej działalności charytatywnej, wspomaganie kościelnej działalności oświatowo-wychowawczej i opiekuńczo-wychowawczej, a także inicjatyw związanych ze zwalczaniem patologii społecznych oraz współdziałania w tym zakresie organów administracji rządowej z Kościołami i innymi związkami wyznaniowymi, odbudowę, remonty i konserwację obiektów sakralnych o wartości zabytkowej[3]. W 2010 przeznaczono na dotacje dla Funduszu 86,336 milionów złotych[4][3][5][2][6]).

Ulgi i zwolnienia

  • Zwolnienia od opodatkowania – nie podlegają opodatkowaniu dochody z działalności gospodarczej przeznaczone na cele kultowe, oświatowo-wychowawcze, naukowe, kulturalne, na działalność charytatywno-opiekuńczą, punkty katechetyczne, konserwację zabytków oraz na inwestycje sakralne i kościelne[7].
  • Zwolnienia części duchowieństwa z podatku dochodowego – księża pracujący w parafiach płacą kwartalny podatek zryczałtowany. Jego wysokość zależy od liczby osób mieszkających na terenie parafii (116-436 złotych dla wikariuszy i 375-1341 PLN dla proboszczów[8]). Jest od niego odliczana kwota ubezpieczenia zdrowotnego, które jest płacone przez duchownych dobrowolnie. Dodatkowo proboszcz może wystąpić o obniżenie zryczałtowanego podatku. Zwolnieni są z niego osoby zakonne, biskupi, arcybiskupi i kardynałowie. Istnieje także możliwość zrzeczenia się przez wikariusza lub proboszcza płacenia podatku w formie ryczałtu[potrzebny przypis].
  • Zwolnienia duchowieństwa z podatku od nieruchomości[2].
  • Zwolnienia duchowieństwa z podatku od działalności niegospodarczej[9].
  • Przyznawania ulg celnych Kościołowi katolickiemu[10].

Inne formy wsparcia

  • Utrzymanie wojskowych ordynariatów polowych i struktur Caritas kosztuje rocznie ok. 25 mln zł[11] (w 2010 roku utrzymanie trzech ordynariatów polowych kosztowało 24,5 mln zł[2], a w 2011 ok. 24,9 mln zł, co stanowi 1‰ budżetu MON[12]). Ministerstwo Obrony Narodowej wypłaca pensje kapelanom rzędu 5-7 tys. zł, utrzymuje kościoły, pokrywa rachunki za prąd, ogrzewanie, remonty i etat organisty[11]. Kapelani są także utrzymywani w szpitalach (1,5 tys. duchownych), w sanatoriach MSWiA, w zakładach karnych, w aresztach, w PKP, na Lotnisku Okęcie w Warszawie, w klubach sportowych, harcerstwie oraz w Kancelarii Prezydenta[2].
  • Finansowanie nauczania religii, w tym bezpłatne udostępnienie infrastruktury (np. sal lekcyjnych) oraz opłacanie katechetów.

Zwroty i rekompensaty po 1990 r.

Do 2005 roku organizacjom religijnym przekazano nieruchomości mające 97 tys. ha (w tym 39 tys. ha nieruchomości rolnych), a na mocy decyzji Komisji Majątkowych kościołom i związkom wyznaniowym przekazano nieruchomości mające 58 tys. ha. Wśród nich było 701 nieruchomości zabudowanych[13].

Według różnych szacunków przed II wojną światową Kościół katolicki posiadał od 155 tysięcy hektarów gruntów[14] do 400 tysięcy hektarów gruntów[15]. Zgodnie z innym opracowaniem w 1918 roku Kościół był w posiadaniu 205 tys. ha, a w 1939 roku 383 tys. ha[16]. W 1949 roku Kościół katolicki posiadał już tylko 85-170 tysięcy hektarów gruntów, co może świadczyć o tym, że i przed II wojną światową posiadał ziemie podobnych rozmiarów[17][18].

Na mocy decyzji Komisji majątkowej Polska przekazała Kościołowi katolickiemu ponad pół tysiąca nieruchomości[19] o łącznym obszarze 65 537,9704 hektarów i wartości ok. 5 mld zł[20] oraz rekompensatę i odszkodowania w wysokości 143 534 231,41 zł[21]. W założeniu jest to rekompensata za szkody z czasów PRL, gdy państwo przejęło od Kościoła katolickiego[22] – według różnych szacunków – od 85 tysięcy hektarów gruntów[23] do 200 tysięcy hektarów gruntów[24]. Kościołowi katolickiemu zostało wtedy 30–40 tysięcy hektarów gruntów[11].

W 1971 roku[25] Kościół katolicki przejął 900 hektarów[11] gruntów. Wszedł wtedy w posiadanie 4800 kościołów i kaplic (w tym 100 cerkwi prawosławnych zajętych w 1945 roku i kilkadziesiąt kościołów protestanckich na Warmii i Mazurach, które zostały przejęte poprzez wejście do niej procesji katolickiej) oraz 1500 innych budynków[11].

W 1959 roku Sąd Najwyższy orzekł, że Kościół nie jest podmiotem prawa publicznego. Na mocy tego państwo przejęło od Kościoła tysiące hektarów ziemi. W ramach odszkodowania za to, w 1991 roku po wystąpieniu do wojewody każdy dom zakonny mógł dostać 5 hektarów, parafia 15 hektarów, diecezja a także seminarium po 50 hektarów. Kościół katolicki dostał wtedy – według różnych szacunków – od 37 tys. ha gruntów[potrzebny przypis] do 70 tys. ha gruntów[11], z czego 46 parafii na Dolnym Śląsku dostało grunty kilkakrotnie[11]. Grunty dostały także parafie miejskie.

Z mienia wojskowego przekazano Kościołowi katolickiemu 71 366 ha gruntów oraz 9 budynków i budowli o łącznej wartości szacunkowej 16,6 mln zł[13].

Szacunkowa kwota

Roczna suma pieniędzy jaką przeznacza Polska na Kościół katolicki wynosi około 1-1,5 miliarda złotych[26].

Zobacz też

  1. Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, Artykuł 14 i 15.
  2. a b c d e Kościół ma sponsora, a podatnicy podwyżkę VAT – Finanse – WP.PL.
  3. a b http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,3218 ; art. 8 ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego (Dz.U. z 1950 r. nr 9, poz. 87): Art. 8. Dochód z nieruchomości ziemskich, przejętych na mocy niniejszej ustawy, oraz dotacje państwowe, uchwalane przez Radę Ministrów, tworzą Fundusz Kościelny. ; Informacja Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie dotacji z Funduszu Kościelnego. [dostęp 8 czerwca 2007].
  4. http://www.mf.gov.pl/_files_/budzet_panstwa/ustawy_budzetowe/na_2008/ustawa_budzetowa_na_2008.zip Ustawa budżetowa na rok 2008, załącznik 2].
  5. Episkopat: finansowanie składki zdrowotnej duchownych przez budżet to nie przywilej a rekompensata.
  6. http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,594 i http://www.mf.gov.pl/_files_/budzet_panstwa/ustawy_budzetowe/na_2008/ustawa_budzetowa_na_2008.zip Ustawa budżetowa na rok 2008, załącznik 2, część 83].
  7. Ustawa z 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. nr 26 poz. 319).
  8. Kwartalne stawki ryczałtu od przychodów proboszczów i wikariuszy. Załącznik 5 i 6 do obwieszczenia Ministra Finansów z dnia 2 listopada 2009.
  9. Ile zarabiają księża? – wynagrodzenia.pl.
  10. Firma Kościół – Archiwum tygodnika POLITYKA.
  11. a b c d e f g Kościół wprowadza zmiany w ordynariacie polowym – Wiadomości – WP.PL
  12. Budżet MON na rok 2011.
  13. a b Ile kosztuje nas kościół? – Racjonalista.
  14. Państwo daje na tacę – Archiwum tygodnika POLITYKA.
  15. http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,3826, W. Mysłek – Kościół Katolicki w Polsce 1918-1939, Książka i Wiedza 1966.
  16. Rzymsko-katolicka Parafia pw. Chrystusa Króla – Ziemia Kościoła.
  17. Kościół przejmuje grunty od państwa – Polityka.pl
  18. http://wyborcza.pl/1,76842,5851240,Ziemia_dla_Kosciola_pod_wiekszym_nadzorem.html
  19. http://www.newsweek.pl/artykuly/sekcje/spoleczenstwo/cba--podejrzenie-przestepstw-w-jedenastu-orzeczeniach-komisji-majatkowej-,72323,2.
  20. PAP, (pp): Wkrótce poznamy raport z działalności Komisji Majątkowej. wiadomosci.wp.pl, 2011-02-09. [dostęp 2011-02-22]. (pol.).
  21. Zestawienie wszystkich postępiań Komisji Majątkowej. 31 marca 2011. [dostęp 2011-05-14].
  22. na mocy Ustawy z 1950 o przejęciu dóbr martwej ręki, Dz. U.50.9.87, 1950-03-30 sprost. Dz. U.50.10.111, 1970-01-01 zm. Dz. U.69.13.95, 1975-06-01 zm.wyn.z Dz. U.75.17.94, 1989-05-23 zm.wyn.z Dz. U.89.29.154, 1999-01-01 zm. Dz. U.98.137.887 ([1]).
  23. Grunt na wiarę – Archiwum tygodnika POLITYKA.
  24. Wkrótce poznamy raport z działalności Komisji Majątkowej – Wiadomości – WP.PL.
  25. na mocy Ustawy o przejściu na osoby prawne Kościoła Rzymskokatolickiego oraz innych kościołów i związków wyznaniowych własności niektórych nieruchomości położonych na Ziemiach Zachodnich i Północnych.
  26. Marek Henzler. Państwo daje na tacę. „Polityka”. 16 listopada 2002. 46 (2376). s. 3.