GNU sayfasının kaynağını görüntüle

[[Dosya:Heckert GNU white.svg|küçükresim|upright=1.14|GNU'nun logosu "Afrika antilobu"|alt=]]
'''GNU'''; [[Çekirdek (bilgisayar bilimi)|çekirdeği]], sistem araçlarını, açıcılarını, kütüphanelerini ve son kullanıcı yazılımlarını içeren, [[GNU Tasarısı]] kapsamında geliştirilen bir [[işletim sistemi]]dir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.gnu.org/home.tr.html | başlık = GNU İşletim Sistemi ve Özgür Yazılım Hareketi | erişimtarihi =12 Temmuz 2023| çalışma = www.gnu.org | arşivurl = https://web.archive.org/web/20000815065722/https://www.gnu.org/home.tr.html | arşivtarihi = 15 Ağustos 2000}}</ref> İsminin açılımı "''GNU's Not Unix''" (GNU Unix değildir) dir. Bu ismi almasındaki sebep de tasarımının [[Unix]]'e benzerken kendisinin [[özgür yazılım]] olması ve herhangi bir UNIX kodunu içermemesidir.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=WKHuvgEACAAJ|başlık=Handbook of Research on Open Source Software: Technological, Economic, and Social Perspectives|tarih=2007|dil=İngilizce|yayıncı=Information Science Reference|ad=Kirk St|soyadı=Amant|isbn=978-1-59140-999-1|erişim-tarihi=12 Temmuz 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230712091651/https://books.google.com/books?id=WKHuvgEACAAJ|arşivtarihi=12 Temmuz 2023|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=http://archive.org/details/cathedralbaz00raym|başlık=The cathedral and the bazaar : musings on Linux and Open Source by an accidental revolutionary|tarih=2001|yayıncı=Beijing ; Cambridge, Mass. : O'Reilly|diğerleri=Internet Archive|ad=Eric S.|soyadı=Raymond|isbn=978-0-596-00108-7}}</ref>

GNU işletim sistemi planı 1983 Eylül'ünde [[Richard Stallman]] tarafından duyurulmuş, 1984 Ocak ayında işleyişe başlamıştır. 2021 itibarıyla GNU hâlâ etkin olarak gelişmektedir. GNU'nun geliştirilmesi [[GNU Tasarısı]] tarafından gerçekleştirilmektedir ve bu tasarı altında birçok GNU belgeleri ve yazılımları bulunur.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.gnu.org/philosophy/stallman-kth.html | başlık = GNU - Stallman | arşivurl = https://web.archive.org/web/19980126190341/https://www.gnu.org/philosophy/stallman-kth.html | arşivtarihi = 26 Ocak 1998}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com.tr/books?vid=ISBN9781441436856&redir_esc=y|başlık=Free Software, Free Society: Selected Essays of Richard M. Stallman|tarih=Aralık 2009|dil=İngilizce|yayıncı=CreateSpace Independent Publishing Platform|ad=Richard|soyadı=Stallman|isbn=978-1-4414-3685-6|ad2=Joshua|soyadı2=Gay|erişim-tarihi=12 Temmuz 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230712092100/https://books.google.com.tr/books?vid=ISBN9781441436856&redir_esc=y|arşivtarihi=12 Temmuz 2023|ölüurl=hayır}}</ref>

Günümüzde [[Linux]] dağıtımı olarak bilinen işletim sistemlerinin neredeyse hepsi aslında GNU İşletim Sistemidir. Resmî çekirdeği [[GNU Hurd]]'dür ancak Hurd henüz bitmemiştir zira geliştirilmesi aşamasında bazı lisans sorunları yaşanmış ve yapısal değişikliğe gidilmiştir. Linux'un da devreye girmesiyle birçok GNU kullanıcısı Linux çekirdeğine geçiş yapmış böylece Linux, Hurd'ün yerini doldurmuştur. GNU resmî olarak başka yazılımları da desteklemektedir ([[Xorg]] ve [[TeX]] gibi).

Sistemin başlıca içeriği GNU Compiler Collection ([[GCC]]), GNU Binary Utilities ([[binutils]]), bash kabuğu, GNU C kütüphanesi ([[glibc]]) ve [[coreutils]]'den oluşur. Görsellik açısından X.Org'u; belgelendirme yazılımı olarak da TeX yazılımlarını kullanır. Tüm GNU yazılımları hâlen GNU Hurd çekirdeğiyle uyumlu değildir.

Linux çekirdeğini kullanan kullanıcılar sistemlerine genel olarak "Linux" demektedir ancak GNU Projesi "Linux" yerine "GNU/Linux" denmesini önerir. Çünkü Linux, bünyeside GNU araçlarını barındırmaktadır. Bu konudaki tartışma uzun süredir devam etmektedir.

Birçok GNU yazılımları diğer işletim sistemlerinde de kullanılmıştır ([[Microsoft Windows|Windows]], [[BSD]], [[Solaris (işletim sistemi)|Solaris]] ve [[Mac OS]] gibi).

GNU Genel kamu lisansı ([[GPL]]), GNU Lesser General Public License ([[LPGL]]) ve GNU Free Documentation License ([[GFDL]]) GNU tarafından yazılmıştır ancak bambaşka birçok diğer konuda da kullanılmaktadır. GNU kamu malı olarak görülmektedir ve başarısının arkasında, herkese olan açıklığı vardır. Her kullanıcı GNU'yu geliştirebilir.

[[Dosya:Ubuntu 12.04 Final Live CD Screenshot.png|küçükresim|upright=1.14|GNU/Linux dağıtımı olan Ubuntu'dan bir görüntü]]

== Ayrıca bakınız ==
* [[GNU Tasarısı]] (GNU Projesi)
* [[Vikipedi:GNU Özgür Belgeleme Lisansı|GNU Özgür Belgeleme Lisansı]]
* [[Richard Stallman]]
* [[Free Software Foundation]]
* [[GNU/Linux]]
* [[GNU Hurd|GNU/Hurd]]

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

== Dış bağlantılar ==
{{commons}}
* [http://www.gnu.org/home.tr.html Resmî Türkçe GNU web sitesi]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20050320093402/http://www.gnu.org/home.tr.html |tarih=20 Mart 2005 }}
* [http://www.gnu.org/philosophy/philosophy.tr.html GNU Projesi'nin felsefesi] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20040412024949/http://www.gnu.org/philosophy/philosophy.tr.html |tarih=12 Nisan 2004 }}
* [http://www.gnu.org/gnu/manifesto.html GNU Manifestosu'nun Orijinali (1983)]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20120215111420/http://www.gnu.org/gnu/manifesto.html |tarih=15 Şubat 2012 }}

{{GNU}}
{{Linux}}
{{Unix}}
{{Özgür ve açık kaynak kodlu yazılım}}
{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:GNU| ]]
[[Kategori:Mikro çekirdek tabanlı işletim sistemleri]]
[[Kategori:Mach (çekirdek)]]
[[Kategori:Akronimler]]
[[Kategori:Özgür işletim sistemleri]]
[[Kategori:GNU Projesi]]
[[Kategori:GNU Projesi yazılımları]]
[[Kategori:Unix türevleri]]