Sombalar
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Ditamari olarak da bilinen Somba halkı, özelikle kuzeybatı Benin ve Kuzey Togo'da yaşayan bir Afrika etnik grubudur.[1] İsim, Benin nüfusunun yaklaşık %8'ini oluşturan Betammaribe ve ilgili halklar için kullanılan genel bir terimdir.[2] Dilleri, Tamberma olarak da bilinen "Ditammari dili"dir ve Nijer-Kongo dil ailesinin kuzey koludur.[3]
Somba halkı, iki ile üç yaşları arasında başlayan geleneksel vücut yaralama ritüelleriyle tanınırlar. Bu özel işaretler, bir kişiyi daha fazla kodlanmış kişisel bilginin yanı sıra kendi kabilesine ait olarak tanımlayan ömür boyu sürecek kimlik işaretleri (dövme kimliği) biçimidir. Görünür bir iletişim biçimi olarak ergenlik, evliliğe hazırlık, çocuk doğum sonrası ek notlar eklenir. Bu izler yüzdeki bazı bölgelerden göbeğe ve sırta kadar değişir.[4][5]
Bölgesel olarak Tata Somba adı verilen kendilerine özgü ev inşaat tarzları ile ünlüdürler. Aileye ait bir mutfak ve hayvanların bulunduğu bir zemin kat, tahılları kurutmak ve uyumak için tasarlanmış üst kat veya çatıdan oluşur.[1] Kale şeklindeki bu evler, geleneksel manevi inançlarını da entegre ederek, kendilerini ve hayvanlarını doğal ve doğaüstü tehlikelerden korumayı amaçlamaktadır.[6][7] Bu evler, Batı Afrika'daki köle avcılarının kurbanlarını satmak için kaçırmak için dolaştıkları dönemde gece baskınlarına direnmenin bir yolu olarak gelişmiş olabilir.[8][9]
Somba halkının kale tarzı evleri, Togo'nun Koutammakou bölgesinde Takienta olarak bilinir. Bu mimarinin benzersizliği ve gelişmişliği, 2004 yılından bu yana UNESCO tarafından bir dünya mirası alanı olarak kabul edilmektedir ve "Koutammakou, insan ve çevredeki doğa arasında sürekli uyum arayışında olan bir halkın toprak işgaline olağanüstü bir örnek." olarak nitelenmektedir.[10] Somba halkının konutları, Benin ve Togo'nun yeni gelişen turizm endüstrisinde bir cazibe merkezi haline gelmiştir.[8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Encyclopedia of Africa. Oxford University Press. 2010. s. 403. ISBN 978-0-19-533770-9. 23 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2020.
- ^ "Somba (people)". Encyclopædia Britannica. 10 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2009.
- ^ Ditammari: A language of Benin, Ethnologue
- ^ Inked: Tattoos and Body Art around the World. ABC-CLIO. 2014. ss. 53-54. ISBN 978-1-61069-076-8. 26 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2020.
- ^ Trojanowska, Alicja (1992), Scarification among the Somba people from Atakora mountains 28 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Smithsonian Institution
- ^ a b African Myths and Beliefs. The Rosen Publishing Group. 2012. ss. 62-63. ISBN 978-1-4488-5989-4.
- ^ Dossa (2015). "The indigenous Somba cattle of the hilly Atacora region in North-West Benin: threats and opportunities for its sustainable use". Tropical Animal Health and Production. Springer Science. 48 (2): 349-359. doi:10.1007/s11250-015-0958-5.
- ^ a b Benin. Bradt. 2006. s. 180. ISBN 978-1-84162-148-7.
- ^ Freedom in My Heart: Voices from the United States National Slavery Museum. United States National Slavery Museum, National Geographic. 2008. ss. 40-41. ISBN 978-1-4262-0127-1.
- ^ Koutammakou, the Land of the Batammariba 11 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., UNESCO (2004)
